Nr 7/2001 (25). Biblioteki polskie po wejściu do UE. Standardy
| | Nr 7/2001 (25). Biblioteki polskie po wejściu do UE. Standardy |
|
|
 |
Uniwersytecka Komisja Akredytacyjna
| |
1. Uwagi wstępneW Polsce - w roku akad. 2000/2001 - studia na kierunku BIN: pięcioletnie magisterskie i magisterskie dwupoziomowe (licencjat oraz studia uzupełniające magisterskie) dzienne (Dz) zaoczne (Z), jak i podyplomowe (P), prowadzone są przez następujące uniwersytety: Uniwersytet Białostocki (licencjat), Uniwersytet Gdański (specjalność), Uniwersytet Jagielloński (magisterskie dwustopniowe i pięcioletnie, Dz, Z, P), Uniwersytet M. Curie-Skłodowskiej w Lublinie (magisterskie pięcioletnie Dz, Z, P), Uniwersytet M. Kopernika w Toruniu (magisterskie dwustopniowe Dz, Z, P), Uniwersytet Szczeciński (magisterskie specjalność pięcioletnia, P), Uniwersytet Śląski (magisterskie dwustopniowe i pięcioletnie, Dz, Z, P), Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (licencjat, P), Uniwersytet Wrocławski (magisterskie pięcioletnie Dz, Z, P), Uniwersytet Warszawski (magisterskie dwustopniowe i pięcioletnie Dz, Z, P). Studia tego kierunku są też prowadzone przez Akademie Pedagogiczne w Bydgoszczy, Kielcach i Krakowie. Do akredytacji zgłosiło się sześć jednostek prowadzących uniwersyteckie dzienne studia magisterskie pięcioletnie lub dwustopniowe (wg kolejności zgłoszeń): Uniwersytet M. Kopernika w Toruniu, Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Śląski i Uniwersytet M. Curie-Skłodowskiej w Lublinie. 1.1. Standardy muszą odzwierciedlać specyfikę kierunku, stanowią materiał pomocniczy, podlegający stałej weryfikacji w związku z szybkimi zmianami zachodzącymi w społeczeństwie, a w konsekwencji w bibliotekach i pokrewnych instytucjach książki, a zwłaszcza w informacji naukowej: modernizacja, automatyzacja, nowoczesne techniki komunikowania, zasadniczo uzależnionymi od infrastruktury wyposażeniowej. Standardy mają wspomagać proces podnoszenia jakości studiów. Specyfika studiów BIN polega na wieloaspektowości, silnym zespoleniu w procesie dydaktycznym i w badaniach naukowych problematyki i metodologii nauk społecznych, humanistycznych i eksperymentalnych. Tworzy to swoisty układ interdyscyplinarny, przy silnym połączeniu sfery badań naukowych, przygotowania ogólnohumanistycznego z potrzebami i standardami praktyki zawodowej. Powoduje to konieczność zróżnicowania realizacji studiów w poszczególnych uczelniach oraz systematycznej aktualizacji treści programowych. 1.2. Ze względu na jednakowe dyplomy licencjata i magistra BIN wydawane dla absolwentów pięcioletnich magisterskich jednolitych studiów BIN, jedno i dwu-stopniowych, przy przeprowadzaniu oceny muszą być zachowane te same standardy. 1.3. Jednostka występująca o akredytację musi spełniać obowiązujące wymogi prawne oraz zalecenia ustalone przez UKA w 1998 r.: a) posiadać wewnętrzny system oceny, b) posiadać system punktów kredytowych ECTS (rozliczenie 30 pkt. na semestr), c) spełniać ustawowe wymagania kadrowe, d) przekraczać standardy minimum uchwalone przez Zespół Ekspertów BIN, e) powinna mieć określoną specyfikę absolwenta i jednostki występującej o akredytację. 1.4. Ze względu na pkt.1.1. proces analizy akredytacyjnej należy ograniczyć do ostatnich trzech lat. 1.5. Ze względu na pkt. 1.1. należy uznać za meritum dyscypliny naukowej odpowiadającej temu kierunkowi studiów: badania nad informacją naukową, biblioteką, książką oraz zagadnieniami pokrewnymi (odpowiada to nauce o informacji, bibliotekoznawstwu, bibliologii, w znacznym stopniu wchodzącymi na pola nauk społecznych i humanistycznych, nauk o poznaniu i komunikacji). Oznacza to, że stanowiące zaplecze studiów BIN dyscypliny naukowe mają nazwy różne niż kierunek studiów. 1.6. Jednostka kształtuje profil absolwenta zgodnie ze specjalizacjami prowadzonymi przez uczelnie, odzwierciedlającymi najnowsze potrzeby i tendencje w badaniach i praktyce, z uwzględnieniem potrzeb rynku pracy. 1.7. Nazwy przedmiotów mogą się różnić w poszczególnych uczelniach, muszą jednak obejmować treści umożliwiające kształcenie humanisty, nowoczesnego pracownika informacji naukowej i książki, zwłaszcza bibliotekarza. POSTULATY: 1.8. W związku z pkt. 1.1. należy wystąpić do odpowiednich władz o zmianę nazwy kierunku z "bibliotekoznawstwo i informacja naukowo-techniczna" na "informacja naukowa i bibliotekoznawstwo" 1.9. Ze względu na pkt. 1.1. i przy założeniu konieczności wypełniania zaleceń minimum programowego dla studiów dziennych magisterskich pięcioletnich, ustalonego w 1998 r. (Dz.U. MEN z 10.02 oraz z 25.03.1999), należy szybko przeprowadzić weryfikację minimum przez akredytacyjne zespoły wizytujące i wnioski przekazać władzom. Pełne pięcioletnie studia magisterskie powinny zawierać jako minimum programowe liczbę godzin dydaktycznych nie mniejszą niż 1.700 ; na studiach dwustopniowych:
a. licencjackich - 1.200 g. 1.10. Ze względu na wyższe niż na innych kierunkach humanistycznych koszty studiów BIN wiążące się m.in. z przygotowaniem informatycznym, należy wystąpić do władz o podwyższenie wskaźnika kosztochłonności z 1,5 na 2,5 punkty w celu zapewnienia środków niezbędnych dla podwyższania jakości studiów. Kryteria oceny w postępowaniu akredytacyjnym2. Programy studiów2.1. Zgodność treści programowych z minimum zalecanym przez ekspertów Komisji Akredytacyjnej BIN. Nazwy przedmiotów powinny być dostosowane do terminologii światowej. 2.2. Zgodność sylwetki absolwenta z następującą charakterystyką: a) osoba kreatywna, wykazująca umiejętność inicjowania nowych rozwiązań oraz dostosowywania nowoczesnego bibliotekoznawstwa i informacji naukowej do procesu komunikowania w społeczeństwie, b) osoba wyposażona w wiedzę zgodną z kanonem treści nauczania i specyfiką programu realizowanego w danej jednostce, c) posiadająca wykształcenie ogólnohumanistyczne, pozwalające na podjęcie odpowiedzialności za wypełnianie zadań społecznych i kulturalnych, d) znająca minimum jeden język kongresowy (zalecany język angielski), e) wyróżniająca się umiejętnością permanentnego uczenia się i dostosowywania do zmieniających warunków, f) mogąca podjąć zróżnicowane zadania w zależności od poziomu studiów (licencjat - podstawowe; magister - kierownicze i specjalistyczne; doktor - twórcze i nowatorskie). 2.3. Możliwość podjęcia studiów przemiennych w innych uczelniach w Polsce i na świecie (ECTS) oraz uczestniczenia w projektach specjalnych jak MOST, SOKRATES i in. 2.4. Oferty specjalne dla studentów krajowych i zagranicznych, m.in. indywidualne programy, zajęcia dydaktyczne w językach kongresowych, zwłaszcza w języku angielskim. 2.5. Realizacja praktyk i zajęć terenowych jako obowiązkowej części programu studiów BIN. 2.6. Dostosowanie tematów prac licencjackich i magisterskich do przemian w zakresie teorii i praktyki BIN, opracowania twórcze i zgodne z dorobkiem naukowym prowadzącego seminarium. 3. Organizacja studiów3.1.Posiadanie wdrożonego systemu kredytów ECTS, udokumentowanego przez: a) informator ECTS, informację elektroniczną na własnej stronie WWW w języku polskim i angielskim lub w innym kongresowym, b) zapis punktów kredytowych w dokumentacji studentów. 3.2 Posiadanie systemu oceny jakości kształcenia w postaci: a) systematycznie prowadzonych i dokumentowanych ocen pracowników naukowo-dydaktycznych (także przez studentów), zgodnie z normami danej uczelni, b) powołanie i prowadzenie działalności przez określone gremia odpowiedzialne za wewnętrzną, systematyczną ocenę działalności dydaktycznej. 3.3. Podejmowanie współpracy ze studentami i absolwentami, prowadzenie badań nad ich karierą zawodową. 3.4. Organizacja i przebieg studiów indywidualnych. 3.5. Określenie sposobu zarządzania dydaktyką oraz kompetencji i odpowiedzialności kadry kierowniczej jednostki. 3.6. Możliwość czynnego uczestniczenia przedstawicieli studentów w organizacji studiów. 3.7. Systematyczne prowadzenie promocji studiów, badań naukowych oraz dokumentacji jednostki. 3.8. Zakres i efekty współpracy z innymi uczelniami krajowymi i zagranicznymi. 3.9. Zakres i efekty współpracy z pozauczelnianymi jednostkami. 3.10. Efektywność studiów i osiągane wyniki. 4. Kadra dydaktyczna4.1. Spełnianie przez jednostkę wymagań ustawowych co do liczby samodzielnych pracowników naukowych i doktorów, obligatoryjnych dla prowadzenia kierunku na poziomie magisterskim i licencjackim.
4.2. Spełnianie przez jednostkę określonych wskaźników liczbowych warunkujących odpowiedni poziom kształcenia: 4.3. Wymóg prowadzenia seminariów magisterskich i licencjackich przez samodzielnych pracowników naukowo-dydaktycznych ; w wyjątkowych przypadkach możliwość prowadzenia przez doktorów, za zgodą odpowiedniej Rady Wydziału. 4.4. Prowadzenie i efektywność seminariów doktoranckich. 4.5. Prowadzenie i ocena działalności naukowej wg kryteriów KBN, z uwzględnieniem kategorii jednostki nadrzędnej (pożądana A lub B) (dokumentacja za ostatnie trzy lata kalendarzowe). 4.6. Czynny udział w ruchu naukowym krajowym i zagranicznym. 4.7. Zgodność prowadzonych w jednostce badań naukowych ze specyfiką kierunku BIN. 4.8. Wydawanie lub współpraca przy redakcji wydawnictw profesjonalnych z zakresu BIN oraz udział pracowników w innych zespołach 4.9. Perspektywy rozwojowe kadry naukowej. 4.10. Opieka kadry nad działalnością naukową studentów. |
|
5. Infrastruktura dydaktyczna5.1. Posiadanie odpowiednich do liczby studentów i programu studiów pomieszczeń dydaktycznych, wyposażonych w odpowiedni sprzęt audiowizualny i multimedialny (wraz z oprogramowaniem), z zagwarantowanym dostępem dla studentów. 5.2. Dostępność zbiorów bibliotecznych, elektronicznych baz danych i innych pomocy dydaktycznych, odpowiadających potrzebom studiów. 5.3. Dostępność niezbędnych narzędzi pracy w celu realizacji prac własnych studentów i pracowników, związanych z procesem dydaktycznym i badaniami naukowymi, w tym dostęp do oprogramowania, Internetu i poczty elektronicznej. 5.4. Dostępność nauczycieli akademickich dla studentów - minimum 2 godz. konsultacji tygodniowo. 5.5. Stworzenie warunków do udziału studentów w ruchu naukowym. 5.6. Posiadanie odpowiedniej infrastruktury socjalnej. 6. Zalecenia dodatkowych kryteriów:6.1. Uwzględnienie potrzeb regionu w tematyce prac naukowych oraz studenckich - dyplomowych (licencjackich, magisterskich, podyplomowych). 6.2. Zewnętrzne nagrody i stypendia dla studentów, doktorantów, pracowników. 6.3. Uprawnienia do nadawania stopni naukowych. 6.4. Włączenie do działalności dydaktycznej i naukowej wybitnych praktyków. Przewodnicząca Komisji Ekspertów BIN
Dr hab. Maria Kocójowa Kraków, dnia 18 czerwca 2001 r. | |
