Uniwersytecka Komisja Akredytacyjna Zespół Ekspertów
dla kierunku Bibliotekoznawstwo i Informacja Naukowo-Techniczna

Standardy akredytacji kierunku bibliotekoznawstwo i informacja naukowo-techniczna

Dla każdego kierunku standardy akredytacyjne muszą odzwierciedlać jego specyfikę; standardy poniższe mogą jedynie stanowić materiał pomocniczy.

Uwagi wstępne:

Standardy odnoszą się do uniwersyteckich studiów magisterskich. Odzwierciedlają specyfikę kierunku BIN i podlegają stałej weryfikacji, aby mogły nadążyć za szybkimi zmianami potrzeb społeczeństwa w odniesieniu do bibliotek i innych pokrewnych instytucji informacyjnych i książki. W programach kształcenia powinna być odwzorowana specyfika studiów BIN, polegająca na wprowadzaniu nowoczesnych technik komunikowania, co uzależnia realizację kierunku studiów BIN od wyposażenia w nowoczesny sprzęt i oprogramowanie. Specyfika studiów BIN polega na wieloaspektowości, silnym zespoleniu procesu dydaktycznego ze standardami i potrzebami praktyki profesjonalnej oraz badaniami naukowymi o charakterze multidyscyplinarnym.

I. Przyjmuje się następujące warunki wstępne uzyskania akredytacji:

1. W zakresie minimalnej obsady kadrowej:

1.1. Ośmiu samodzielnych pracowników naukowych z tytułem naukowym profesora lub stopniem doktora habilitowanego, reprezentujących specjalności wchodzące w zakres kierunku studiów BIN, w tym co najmniej 5 reprezentujących specjalności, w których uzyskiwane są dyplomy na tym kierunku, zatrudnieni w jednostce organizacyjnej jako pierwszym miejscu pracy.

1.2. Liczba studentów przypadających na jednego nauczyciela akademickiego uprawnionego do prowadzenia zajęć dydaktycznych na kierunku BIN w danej uczelni nie powinna przekraczać 30 osób.

1.3. Liczba studentów przypadająca na jednego samodzielnego nauczyciela akademickiego (profesora, doktora habilitowanego) prowadzącego zajęcia dydaktyczne na kierunku BIN nie powinna przekraczać 60 osób.

1.4. Maksymalna liczba studentów w jednej grupie ćwiczeniowej nie może przekraczać 30 osób, w przypadku liczebności innych grup (konwersatoria, seminaria, zajęcia komputerowe, etc.) obowiązują ustalenia zamieszczone w regulaminie uczelni.

1.5. Minimum 50% wykładów musi być prowadzone przez samodzielnych nauczycieli akademickich z tytułem profesora lub stopniem doktora habilitowanego.

1.6. Seminaria magisterskie i licencjackie muszą być prowadzone przez samodzielnych nauczycieli akademickich (profesorów, doktorów habilitowanych); w wyjątkowych przypadkach popartych decyzją Rady Wydziału danej uczelni dopuszcza się ich prowadzenie przez zatwierdzonych imiennie doktorów.

1.7. Dyżury nauczycieli akademickich dla studentów m.in. w wymiarze minimum 2 godzin tygodniowo konsultacji.

1.8. Zatrudnianie specjalistów - praktyków do zajęć specjalistycznych (np. bibliotekarzy, pracowników informacji dziedzinowej, wydawców, archiwistów i księgarzy).

2. W zakresie programu nauczania:

2.1. Konieczność przestrzegania minimum programowego dla studiów magisterskich o łącznej liczbie godzin dydaktycznych (łącznie z praktykami i zajęciami terenowymi) nie mniejszej niż 1700 godzin (1200 godz. na studia licencjackie oraz 500 godz. na uzupełniające studia magisterskie). W minimum objęte powinny zostać następujące pola tematyczne (nazwy przedmiotów są ustalane przez autonomiczne władze danej uczelni) kierunkowe:

1.Informacja naukowa.
2.Źródła informacji.
3.Bibliotekarstwo.
4.Czytelnictwo.
5.Edytorstwo i księgarstwo.
6.Teoria i metodologia dyscyplin informacyjnych, bibliotekoznawczych i bibliologicznych.
7.Historia komunikacji piśmiennej i jej instytucji.

Z przedmiotów społeczno-humanistycznych w minimum programowym muszą się znaleźć:
8.Literatura polska i powszechna.
9.Naukoznawstwo.
10.Komunikacja społeczna.
11.Historia i teoria kultury.
12.Elementy innych nauk, w tym logiki, filozofii, psychologii, socjologii lub ekonomii.

Uwaga: nazwy przedmiotów mogą się różnić w poszczególnych uczelniach muszą jednak obejmować treści pozwalające na kształtowanie humanisty, nowoczesnego pracownika informacji i książki, zwłaszcza bibliotekarza oraz być zgodne z terminologią światową, uwzględniać potrzeby regionu.

2.2. W programie muszą być zawarte elementy kształcenia informatycznego i nauki języków obcych kongresowych (zalecany język angielski).

2.3. Konieczność prowadzenia przez jednostkę samodzielnych badań naukowych w zakresie nauczanych treści, zwłaszcza specjalizacji.

3. W zakresie bazy naukowo-dydaktycznej:

3.1. Konieczność posiadania własnej bazy lokalowej, pozwalającej na właściwą realizację procesu dydaktycznego.

3.2. Posiadanie dostępu do uczelnianej biblioteki, której zasób gwarantuje właściwą organizację procesu dydaktycznego oraz prowadzenie badań naukowych z BIN.

3.3. Konieczność dostępu do wyposażenia technicznego o odpowiednim standardzie, zarówno dla studentów jak i pracowników, gwarantującego wypełnianie programu studiów (wyposażenie techniczne sal dydaktycznych, laboratoria do ćwiczeń oraz do prac własnych studentów i pracowników).

3.4. Konieczność dostępu do serwisów online, poczty elektronicznej, sprzętu audiowizualnego i innych pomocy dydaktycznych.

4. W zakresie oceny jakości kształcenia:

4.1. Każda jednostka musi posiadać opracowany i wdrożony Europejski System Punktów Kredytowych (ECTS).

4.2. Jednostka musi prowadzić badania opinii studentów o prowadzonych zajęciach dydaktycznych.

4.3. Jednostka powinna podlegać wewnętrznemu i zewnętrznemu systemowi oceny i doskonalenia jakości kształcenia.

II. W postępowaniu akredytacyjnym ocenia się:

1. Stan kadry naukowo-dydaktycznej jednostki poprzez:

1.1. Stwierdzenie zgodności prowadzonych zajęć dydaktycznych ze statusem, specjalizacją naukową i dorobkiem badawczym prowadzących zajęcia nauczycieli akademickich (na etatach).

1.2. Analizę realizacji seminariów licencjackich i magisterskich.

1.3. Analizę obciążenia samodzielnych pracowników naukowo-dydaktycznych, w tym ich udziału w realizacji zajęć kursowych i zajęć spoza własnej specjalności.

1.4. Analizę udziału zajęć prowadzonych przez pracowników spoza uczelni i ich rodzaju.

1.5. Analizę udziału pracowników w przewodach doktorskich, habilitacyjnych, postępowaniu o nadanie tytułu profesora.

2. Jakość badań realizowanych w jednostce z ostatnich trzech lat poprzez:

2.1. Analizę udziału kadry dydaktycznej w ruchu naukowym krajowym i zagranicznym jako niezbędny warunek jakości dydaktyki BIN (publikacje, udział w projektach badawczych, czynny udział w konferencjach i profesjonalnych organizacjach, etc.). Powinno się wykorzystywać kryteria ustalone przez Komitet Badań Naukowych oraz badać zgodność prowadzonych badań naukowych ze specyfiką kierunku BIN.

2.2. Analizę firmowanych przez jednostkę wydawnictw profesjonalnych (poziom międzynarodowy, krajowy, lokalny).

2.3. Analizę efektów naukowych kół naukowych studentów i ich indywidualnych osiągnięć (liczba publikacji, referatów, uczestniczenia w specjalnych projektach naukowych, etc.).

2.4. Analizę osiągnięć naukowych (w tym podwyższania kwalifikacji i statusu naukowego) oraz nagród i wyróżnień dla kadry dydaktyczno-naukowej.

2.5. Liczbę wykładów naukowych wygłoszonych przez pracowników jednostki poza macierzystą placówką.

2.6. Liczbę wykładów wygłoszonych w jednostce przez osoby zaproszone.

3. Wartość realizowanego programu poprzez:

3.1. Określenie zgodności realizowanego programu z minimum programowym.

3.2. Zgodność efektów kształcenia z kryteriami określającymi sylwetkę absolwenta.

3.3. Analizę wkładu odzwierciedlającego specyfikę kierunków badawczych mieszczących się w BIN podejmowanych w jednostce.

3.4. Analizę tematyki i poziomu prac licencjackich i magisterskich (za okres ostatnich trzech lat).

3.5. Określenie stopnia nowoczesności i multidyscyplinarności realizowanych programów.

4. Bazę naukowo-dydaktycznej poprzez:

4.1. Określenie proporcji między liczbą studentów a powierzchnią dydaktyczną:
   - stosunek liczby studentów do powierzchni sal dydaktycznych
   - stosunek liczby studentów do liczby miejsc w pomieszczeniach dydaktycznych.

4.2. Określenie stopnia stosowania i unowocześniania technik nauczania oraz odpowiedniego do liczby studentów wyposażenia laboratoriów, pracowni i sal wykładowych.

4.3. Określenie ilości i jakości aparatury audiowizualnej i innych pomocy dydaktycznych w stosunku do potrzeb jednostki.

4.4. Określenie stopnia dostępności do aparatury powielającej materiały dydaktyczne i do technik informatycznych.

4.5. Określenie warunków pracy kadry naukowo-dydaktycznej, w tym:
   - liczby stanowisk do pracy w gabinetach,
   - liczby komputerów w stosunku do liczby pracowników naukowo-dydaktycznych.

5. Jakość kształcenia w ciągu ostatnich trzech lat poprzez:

5.1. Analizę wszelkich form opinii o poziomie kształcenia przyjętych w ocenianej jednostce.

5.2. Analizę liczby i rodzaju studenckich stypendiów naukowych.

5.3. Analizę zestawień osób kończących studia w terminie.

5.4. Określenie stopnia zaangażowania studentów w proces badawczy jednostki i odsetek studentów zaangażowanych w działalność badawczą jednostki.

5.5. Analizę programu praktyk i zajęć terenowych jako obowiązkowej części programu studiów BIN.

5.6. Analizę form i zakresu wspierania studenckiego ruchu naukowego:
   - w kole naukowym,
   - indywidualnego

5.7. Analizę publikacji, referatów, samodzielnych inicjatyw naukowych studentów.

5.8. Analizę studiów realizowanych we współpracy z innymi uczelniami w kraju i za granicą.

5.9. Analizę stopnia indywidualizacji i mobilności realizowanych studiów.

Standardy akredytacji kierunku bibliotekoznawstwo i informacja naukowo-techniczna [Dokument elektroniczny] / Uniwersytecka Komisja Akredytacyjna Zespół Ekspertów dla kierunku Bibliotekoznawstwo i Informacja Naukowo-Techniczna. - Wwa : KWE SBP. - EBIB ; 2001 nr 29. - Tryb dostepu : http://www.ebib.pl/2001/29/standardy.html