Elżbieta Stefańczyk
Biblioteka Narodowa

Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich

85 lat działalności - spojrzenie w przyszłość

Trochę historii

Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich (SBP) jest - zgodnie ze statutem - organizacją społeczną o charakterze fachowym i naukowym. Zrzesza osoby związane zawodowo lub naukowo ze sprawami bibliotekarstwa i informacji naukowej. Do SBP należą bibliotekarze różnych specjalizacji, niezależnie od usytuowania biblioteki w strukturze resortowej.

Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich wywodzi się z powstałej w 1915 roku w Warszawie Komisji Historii Książnic i Wiedzy Bibliotecznej Towarzystwa Miłośników Historii. W 1917 roku członkowie komisji powołali Związek Bibliotekarzy Polskich, pierwszą organizację skupiającą bibliotekarzy w kraju odzyskującym niepodległość. Rok 1917 uznajemy za początek działalności naszego stowarzyszenia. Pierwszym przewodniczącym związku został Ignacy Tadeusz Baranowski, dyrektor Biblioteki Ordynacji Krasińskich. Pod koniec 1917 roku ZBP liczył 117 członków. Praca w związku odbywała się w Sekcjach i Komisjach oraz Kołach. Problemy, jakie stanęły przed odradzającym się bibliotekarstwem polskim po odzyskaniu niepodległości, były następujące:

1. Zagadnienie polityki bibliotecznej, tj. kształtowania zasad organizacji bibliotekarstwa w kraju.
2. Organizacja pracy bibliotek, w tym normalizacja czynności bibliotecznych, ulepszenie aparatu bibliotecznego.
3. Zawód bibliotekarz: kształcenie pracowników bibliotecznych, wymagania kwalifikacyjne. Ustalenie pragmatyki zawodowej.

W wolnej Polsce, związek podjął różnorodne działania na rzecz czytelnictwa, propagował i inicjował tworzenie bibliotek i czytelń, gromadzenie zbiorów bibliotecznych, pracowni bibliograficznych, tanich wydawnictw oraz wydawanie czasopism i prac z dziedziny bibliologii i bibliografii. Związek dbał o profesjonalne umiejętności bibliotekarzy poprzez prowadzone dokształcanie. Dzięki tej działalności, środowisko bibliotekarskie zyskało na znaczeniu i skuteczniej wpływało na ustawodawstwo rządowe oraz opinię publiczną w sprawach bibliotekarstwa i czytelnictwa.

Szczególnie ważnym wydarzeniem w środowisku bibliotekarskim stały się zjazdy bibliofilów, a następnie samodzielne zjazdy bibliotekarzy w kraju. Równocześnie ZBP widział potrzebę współpracy międzynarodowej m.in. przystępując do Międzynarodowego Komitetu Bibliotecznego (przekształconego w 1929 roku w Międzynarodową Federację Stowarzyszeń Bibliotekarzy - IFLA).

W 1927 roku powołano do życia kwartalnik Przegląd Biblioteczny pod redakcją Edwarda Kuntzego. Pismo stało się oficjalnym wydawnictwem periodycznym związku, poświęconym teorii i praktyce bibliotekarskiej. Od 1937 roku członkowie związku otrzymali, obok Przeglądu Bibliotecznego, także Bibliotekarza - czasopismo wydawane we współpracy z Biblioteką Publiczną m.st. Warszawy, a poświęcone sprawom bibliotek publicznych.

Przedstawiciele ZBP uczestniczyli czynnie w międzynarodowych kongresach, wygłaszając referaty, przedstawiając inicjatywy i propozycje rozwiązań w zakresie bibliotekarstwa. Ponadto artykuły i notatki informacyjne z działalności ZBP ukazały się w zagranicznych czasopismach fachowych.

W 1934 roku dzięki staraniom związku wprowadzono jednolite przepisy katalogowania alfabetycznego w bibliotekach państwowych, a w 1935 roku przyznano bibliotekom tytuł instytucji publicznej oraz ulgi dla przesyłek bibliotecznych.

W latach 1929-1939 działała w Warszawie w ramach związku Poradnia Biblioteczna, której głównym zadaniem było udzielanie porad i pomocy w zakresie pracy w polskich bibliotekach. Ponadto poradnia prowadziła działalność dydaktyczną, wydawniczą, a także realizowała prace naukowo-badawcze.

W sierpniu 1939 roku związek liczył 600 członków, pracujących w ośmiu dobrze zorganizowanych kołach terenowych - warszawskim, łódzkim, wileńskim, krakowskim, lwowskim, poznańsko-pomorskim, śląskim i lubelskim. Ważnym osiągnięciem tego okresu była prowadzona przez związek działalność wydawnicza.

Wybuch II wojny światowej i okupacja Polski spowodowały, że Związek Bibliotekarzy Polskich działał do 1944 roku jako organizacja tajna, skupiająca najbardziej aktywnych bibliotekarzy. Koncentrowała się na ochranianiu zbiorów polskich bibliotek przed zniszczeniem bądź ich rozgrabieniem. Bibliotekarze gromadzili wydawnictwa konspiracyjne, wspomagali też tajne nauczanie.

W 1945 roku ZBP wznowił działalność jako Związek Zawodowy Bibliotekarzy Polskich, który w 1946 roku połączył się z archiwistami, tworząc Związek Bibliotekarzy i Archiwistów Polskich. Obecną nazwę stowarzyszenie przyjęło w 1953 roku.

SBP kontynuowało swoją działalność, nie odstępując od wartości, jakie przyświecały jego założycielom i które zajmowały trwałe miejsce w służącej czytelnictwu działalności środowiskowej bibliotekarzy. Statut z 1953 roku określał SBP jako organizację społeczną o charakterze fachowym i naukowym, skupiającą w swoich szeregach pracowników bibliotek oraz osoby związane zawodowo lub naukowo ze sprawami bibliotekarstwa. Ponadto kwalifikował ogół bibliotekarzy jako pracowników kultury i nauki, przewidywał podnoszenie ich kwalifikacji zawodowych oraz określał naukowe i badawcze zadania bibliotekarzy w zakresie bibliotekarstwa, bibliografii i wiedzy o książce. Działalność stowarzyszenia opierała się na pracy bibliotekarzy skupionych w sekcjach i referatach. Program działania SBP obejmował działania na rzecz stabilizacji zawodu, opracowanie pragmatyki zawodu, utrzymanie wyższych studiów bibliotekoznawczych, utworzenie Instytutu Książki i Czytelnictwa oraz rozpoczęcie budowy Biblioteki Narodowej. Tak rozumianą działalność SBP łączyło z otwarciem na świat.

Polscy bibliotekarze byli zapraszani jako eksperci do międzynarodowych organizacji. Byli też inicjatorami powoływania nowych zespołów problemowych IFLA, przewodniczyli komisjom lub zasiadali we władzach federacji. Bibliotekarze polscy korzystali ze stypendiów w bibliotekach europejskich i uczestniczyli w kursach bibliotekarskich, organizowanych za granicą.

Do IFLA wysłano szereg ekspertyz i informacji, m.in.: obszerną informację o stanie szkolnictwa bibliotekarskiego, dane dotyczące egzemplarza obowiązkowego, informację o współpracy bibliotek w zakresie gromadzenia zbiorów, o statystyce wydawniczej. Bardzo wysoko została oceniona aktywność Polski w przedsięwzięciach związanych z ujednoliceniem zasad katalogowania. W wyniku starań SBP członkami IFLA zostały: Biblioteka Sejmowa, Główna Biblioteka Lekarska i Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego.

W Polsce były organizowane międzynarodowe seminaria i konferencje. Wytyczyły one kierunek działań SBP dążący do ujednolicenia polityki bibliotecznej w kraju i do konsolidacji zawodu bibliotekarskiego, a także przenoszenia doświadczeń i standardów zagranicznych do polskiego bibliotekarstwa. SBP uczestniczyło aktywnie w pracach nad nowelizacją dekretu o bibliotekach, a następnie w pracach nad projektem ustawy o bibliotekach.

W 1961 roku z inicjatywy SBP po raz pierwszy w ramach Dni Oświaty, Książki i Prasy był obchodzony Dzień Bibliotekarza.

Poza pracami nad projektem ustawy o bibliotekach w SBP dominowały problemy związane ze współpracą bibliotek różnych typów w skali ogólnokrajowej oraz dążenie do rozwijania integracji środowisk bibliotekarskich.

Dzisiaj

Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich zrzesza ok. 9000 członków. Reprezentują oni różne rodzaje bibliotek. Posiadamy przedstawicielstwa w całym kraju. Są to zarządy okręgów (16) i zarządy oddziałów (50). Bezpośredni organizator życia stowarzyszeniowego to koło SBP. Jest ich 305. Funkcjonują one najczęściej w większych bibliotekach, głównie publicznych, aczkolwiek w ostatnich kilku latach powołano także koła SBP w wielu bibliotekach naukowych.

W strukturze organizacyjnej SBP ważne miejsce zajmują fachowe zespoły tworzone z myślą o bieżących i perspektywicznych potrzebach bibliotekarzy. Praca tych zespołów służy rozwiązywaniu konkretnych problemów teorii i praktyki bibliotekarskiej. Obecnie pracuje 15 zespołów: Sekcja Czytelnictwa Chorych i Niepełnosprawnych, Sekcja Bibliotek Muzycznych, Sekcja Bibliotek Naukowych, Sekcja Bibliotek Publicznych, Sekcja Fonotek, Sekcja Bibliotek Szkół Wyższych Niepaństwowych, Sekcja Bibliotek Szkół Pedagogicznych i Szkolnych, Komisja Automatyzacji, Komisja Ochrony i Konserwacji Zbiorów, Komisja Odznaczeń i Wyróżnień, Komisja Opracowania Rzeczowego Zbiorów, Komisja Statystyki Bibliotecznej, Komisja Wydawnicza, Komisja Wydawnictw Elektronicznych, Zespół do spraw Bibliografii Regionalnej.

W zespołach tych działa aktywnie duże grono członków naszej organizacji. Dzięki ich inicjatywie i aktywności SBP przygotowało materiały, raporty, analizy dotyczące kondycji bibliotek oraz występowało w wielu istotnych sprawach dotyczących funkcjonowania bibliotek i pracy bibliotekarzy. Należy tu przypomnieć zagadnienia automatyzacji, a z nimi związany, przygotowany przez Komisję Automatyzacji SBP w 2002 roku, raport Stan i komputeryzacja bibliotek publicznych. Zagadnienia ochrony i konserwacji zbiorów bibliotecznych to kolejna problematyka aktywnie propagowana przez seminaria i warsztaty. Przygotowywanie materiałów instrukcyjno-metodycznych, udział w programie Kwaśny papier, a ostatnio dzięki inicjatywie Ministerstwa Kultury w międzynarodowym programie Błękitna tarcza. Zespoły specjalistów prowadzą działalność w ramach prac i spotkań organizacyjnych wśród swoich członków i sympatyków, ale również organizują konferencje i seminaria o charakterze ogólnopolskim. Ponadto owocem pracy tych gremiów są konferencje i warsztaty oraz liczne opracowania, służące rozwiązywaniu ważnych zagadnień z różnych dziedzin bibliotekarstwa i informacji naukowej. Sprzyjają one rozwojowi i propagowaniu wiedzy, jak też przyczyniają się do podnoszenia kwalifikacji zawodowych.

Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich jest wydawcą lub współwydawcą sześciu fachowych periodyków rejestrujących i upowszechniających intelektualny dorobek zarówno bibliotekarstwa polskiego, jak też zagranicznego. Większość z czasopism cieszy się wieloletnią tradycją. Publikowano w nich liczne artykuły autorów polskich i zagranicznych o bogatym i zróżnicowanym przekroju tematycznym. Do czasopism tych należą:

W zakresie działalności wydawniczej SBP posiada ponad 80-letnie doświadczenie. W ostatnim półwieczu wydaliśmy 550 książek i broszur, a 150 publikacji zostało opublikowanych przez okręgi Stowarzyszenia. Obecnie w wyspecjalizowanym Wydawnictwie SBP przygotowuje się do druku kilkanaście pozycji książkowych rocznie. Ich średni nakład wynosi 1-2 tys. egzemplarzy w ramach jednego tytułu. Wydawnictwo zaspokaja głównie potrzeby oświatowo-kształceniowe oraz instruktażowe bibliotekarzy, zwłaszcza młodych adeptów tego zawodu. Publikacje ukazują się w seriach wydawniczych:

- Nauka - Dydaktyka - Praktyka

Seria powstała w 1994 roku z inicjatywy Instytutu Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytetu Warszawskiego oraz Wydawnictwa SBP. W latach 1994-2002 opublikowano 56 tytułów.

- Propozycje i Materiały

Pierwsza praca w tej serii została wydana w 1995 roku. Seria powstała z myślą o szybkim wprowadzeniu w obieg czytelniczy dorobku ciekawych konferencji i seminariów poświęconych bieżącym problemom bibliotekarstwa. W latach 1995-2002 ukazało się 51 tytułów.

- Bibliotekarze Polscy we Wspomnieniach Współczesnych

W 1991 roku rozpoczęto wydawanie, we współpracy z Komisją Historyczną okręgu stołecznego SBP, serii Bibliotekarze Polscy we Wspomnieniach Współczesnych. Jej celem jest przybliżenie środowisku bibliotekarskiemu wybitnych postaci naszego zawodu i ich dorobku zawodowego, intelektualnego i organizacyjnego. W latach 1991-2002 ukazało się siedem tytułów.

- Formaty i Kartoteki - FO-KA

Przy współpracy z Centrum Formatów i Kartotek Haseł Wzorcowych Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego Wydawnictwo SBP rozpoczęło w 1997 roku wydawanie serii wydawniczej FO-KA (Formaty-Kartoteki). W latach 1997-1998 ukazało się pięć tytułów w ramach serii Propozycje i Materiały, natomiast w latach 1998-2002 w odrębnej serii FO-KA wydano 11 tytułów.

- Biblioteczka Poradnika Bibliotekarza (od 2002 roku)

Zawiera publikacje na temat warsztatu pracy z czytelnikiem. Dotychczas opublikowano trzy tytuły.

SBP rozpoczęło w 1991 roku gromadzenie i opracowywanie informacji o prawie 14.000 bibliotek na terenie całego kraju. W latach 1991-1998 ukazało się 49 tomów informatorów, z których każdy zawierał informacje o bibliotekach danego województwa oraz elektroniczną bazę danych Biblioteki Rzeczypospolitej. Na podkreślenie zasługuje dorobek wydawniczy okręgów, które społecznie z własnych środków lub dzięki wsparciu finansowemu władz lokalnych i sponsorów starają się dokumentować swoją działalność. Okręg łódzki w latach 1997-2001 wydał dziesięć osobnych publikacji oraz kilkanaście numerów komunikatu ZO Fiszka. Inne okręgi współuczestniczą w wydawaniu druków zwartych i regionalnych czasopism bibliotekarskich, finansowanych przez macierzyste biblioteki. Cennymi i godnymi naśladowania są inicjatywy: ZO w Chełmie, który jest od kilku lat współwydawcą Rocznika Chełmskiego, czy ZO we Wrocławiu - współwydawcy publikacji Dzieje Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich na Dolnym Śląsku w latach 1946-2000.

Wydawnictwo publikuje również książki o charakterze bibliofilskim, czego przykładem jest m.in. książka Andrzeja Kempy: Bibliofilskie Silva Rerum. Wydawnictwo zaopatruje także biblioteki w specjalistyczne druki akcydensowe.

O nowoczesności działań SBP świadczy liczba i różnorodność konferencji i zjazdów bibliotekarskich centralnych i lokalnych, podczas których w ciągu ostatnich dziesięciu lat wygłoszono ponad 700 referatów, z których większość opublikowało Wydawnictwo SBP niemal natychmiast po zakończeniu konferencji.

Na szczególne uznanie zasługuje inicjatywa ponownego wprowadzenia w 1994 roku do kalendarza działalności placówek kulturalnych Dnia Bibliotekarza i Bibliotek (8 maja). Jest to okolicznościowe, organizacyjne święto służące popularyzacji książki i bibliotek w społeczeństwie. Zasłużeni bibliotekarze są wówczas odznaczani, wyróżniani i nagradzani. Dzień ten pozwala na szczególną integrację środowiska, której jakże brakuje przedstawicielom różnych sieci bibliotecznych, na co dzień pozostających w obrębie swoich bibliotek. Sprzyja także przypomnieniu i promowaniu zawodowych osiągnięć bibliotekarzy. Jest okazją do refleksji nad dorobkiem i potrzebami ludzi naszego zawodu.

SBP starało się zawsze honorować i nagradzać swoich członków. Osobom szczególnie zasłużonym dla bibliotekarstwa polskiego i SBP nadawana jest godność Członka Honorowego Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich. Godność ta została ustanowiona w 1917 roku przez Związek Bibliotekarzy Polskich. W latach 1917-2001 tego zaszczytu dostąpiły 53 osoby.

Krajowy Zjazd Delegatów SBP w 2001 roku ustanowił godność Honorowego Przewodniczącego Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich. Zaszczytem tym uhonorowano Stanisława Czajkę, przewodniczącego stowarzyszenia w latach 1989-2001.

Ustanowiony przez ZG SBP w 1995 roku medal Biblioteka Magna-Perennisque, nadawany jest społecznym zbiorowościom (instytucjom, organizacjom, zespołom) za wybitne dokonania lub działalność na rzecz rozwoju bibliotekarstwa polskiego i upowszechniania książki w społeczeństwie oraz za zasługi dla SBP. W latach 1995-2002 medal ten otrzymały 43 biblioteki, wyższe uczelnie, redakcje czasopism bibliotekarskich.

Medal W dowód uznania honoruje szczególne zasługi na rzecz bibliotekarstwa, czytelnictwa, jak i Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich. Nadawany jest od 1998 roku osobom i instytucjom. W latach 1998-2002 medal ten otrzymało 496 osób i instytucji.

Honorową Odznakę SBP otrzymują osoby za wybitne osiągnięcia w dziedzinie bibliotekarstwa, bibliotekoznawstwa oraz czytelnictwa. Odznakę Honorową nadaje ZG SBP z własnej inicjatywy lub na wniosek Zarządu Okręgu SBP. Odznaka została ustanowiona w 1964 roku. Jej nowa forma plastyczna została wykonana w 1998 roku.

Za szczególne osiągnięcia w dziedzinie krzewienia wiedzy zawodowej i naukowej, Stowarzyszenie przyznaje doroczną Nagrodę Naukową im. A. Łysakowskiego. Nagroda została ustanowiona uchwałą ZG SBP z 15 kwietnia 1983 roku za prace badawcze o dużym znaczeniu dla rozwoju teorii i praktyki bibliotekarstwa i informacji naukowej. W latach 1984-2002 nagrodzono 25 prac.

SBP zabiega o należyte dowartościowanie działalności społecznej bibliotekarzy poprzez wnioski o odznaczenia państwowe. Odznaczenia takie otrzymało w 2002 roku 12 zasłużonych działaczy. Stowarzyszenie współpracuje z bibliotekami w tym z największymi bibliotekami kraju oraz wydawcami.

SBP ogłasza też konkursy: na najlepsze prace magisterskie z dziedziny bibliotekoznawstwa, tzw. Nagrodę Młodych SBP. Laureat konkursu otrzymuje przywilej druku nagrodzonej pracy w Wydawnictwie SBP.

Najwyższą władzą stowarzyszenia jest Krajowy Zjazd Delegatów zwoływany co cztery lata. Zjazd uchwala statut oraz dokonuje wyboru m.in. przewodniczącego SBP oraz członków Zarządu Głównego. Zarząd Główny (ZG) wyłania ze swego grona Prezydium, kierujące działalnością stowarzyszenia w okresie pomiędzy posiedzeniami Zarządu Głównego. ZG składa się z przewodniczącego i 14 członków.

Prezydium ZG SBP stanowią:
przewodniczący - Jan Wołosz, sekretarz generalny - Elżbieta Stefańczyk, wiceprzewodniczący - Piotr Bierczyński, wiceprzewodniczący - Jerzy Krawczyk, wiceprzewodniczący - Stanisław Krzywicki, skarbnik - Andrzej Jopkiewicz członek, współpraca z zarządami okręgów - Sylwia Błaszczyk, członek, współpraca z sekcjami, komisjami i zespołami problemowymi ZG SBP - Ewa Stachowska-Musiał.

Członkowie ZG SBP:
Janusz Ambroży, Bożena Bartoszewicz-Fabiańska, Maria Janowska, Stanisława Mazur, Joanna Pasztaleniec-Jarzyńska, Witold Sulimierski, Ryszard Turkiewicz. Szczególnie ważne problemy podejmuje Forum SBP, w którym uczestniczą członkowie władz stowarzyszenia, członkowie honorowi SBP oraz przewodniczący zarządów okręgów z terenu kraju. Forum dokonuje oceny działalności bieżącej SBP oraz określa zadania realizowane przez całą organizację. Forum SBP towarzyszy każdorazowo konferencja poświęcona aktualnym a zarazem najżywotniejszym sprawom bibliotekarstwa polskiego, jak na przykład: problemom automatyzacji bibliotek (Forum 1994), kształcenia bibliotekarzy zgodnie ze standardami światowymi (1995), czytelnictwu i bibliotekom na wsi (1996), ochronie i konserwacji zbiorów bibliotecznych (1998), polskiemu bibliotekarstwu w perspektywie wejścia do Unii Europejskiej (2001). W roku 2003 odbędzie się w Nałęczowie, w dniach 18-20 września, kolejne Forum poświęcone zawodowi bibliotekarza.

Ku przyszłości

Nowe władze Stowarzyszenia wybrane w czerwcu 2001 roku kontynuują dotychczasową działalność organizacji, kładąc szczególny nacisk na zwiększenie efektywności działania SBP na rzecz modernizacji polskich bibliotek i poprawę funkcjonowania profesji bibliotekarskiej w okresie tworzenia się w Polsce społeczeństwa informacyjnego.

Tym zagadnieniom poświęcone były obrady ostatniego Krajowego Zjazdu Delegatów w Miedzeszynie i przyjęty przez jego uczestników - program działania SBP na lata 2001-2005.

Obejmuje on następujące zagadnienia:

1. Dostosowanie struktury organizacyjnej Stowarzyszenia do administracyjnego podziału kraju, aby stworzyć warunki właściwego działania organizacji we wszystkich jego regionach.
    
   Zjazd postanowił, że struktura organizacyjna w układzie terenowym będzie się składać z okręgów (województw), oddziałów (powiatów) i kół (w większych bibliotekach lub gminach). Obecnie zgodnie z podjętymi przez ZG SBP uchwałami zakończyły się wybory do władz nowych okręgów, oddziałów i kół. Nowe władze okręgów i oddziałów rozpoczęły pracę na rzecz środowiska bibliotekarskiego. Główny nacisk położono na integrowanie nowych struktur i utrwalanie nowych więzi w obrębie regionów poprzez współpracę przede wszystkim na zasadach partnerskich z samorządami. Wypracowanie form współpracy terenowych organów SBP z samorządami to jedno z najważniejszych zadań na najbliższe lata.
   
   
2. Poszerzenie działalności stowarzyszenia i pozyskanie dla niego nowych członków ze wszystkich kręgów środowiska bibliotekarskiego i pracowników ośrodków informacji naukowej, poprzez tworzenie dla nich interesujących płaszczyzn współdziałania, integracji, rozwoju zawodowego, a także poprzez podnoszenie statusu zawodu w społeczeństwie.
    
   Naszym zamiarem jest pozyskanie do pracy w stowarzyszeniu bibliotekarzy o dużym dorobku zawodowym, reprezentujących wszystkie typy bibliotek i ośrodków informacji. Pomóc nam w tym może dotychczasowe doświadczenie SBP ze współpracy z bibliotekami, ich władzami i pracownikami. Wypracowanie właściwych płaszczyzn współpracy ma dla stowarzyszenia kluczowe znaczenie, biorąc pod uwagę rozwój zawodu bibliotekarskiego, a tym samym naszej organizacji. Wykorzystując dotychczasowe doświadczenia, rolę i funkcje komisji, sekcji i zespołu problemowego w działalności stowarzyszenia, chcemy programy tych fachowych gremiów dostosować do aktualnych potrzeb bibliotek i zawodowych zainteresowań bibliotekarzy. Udział w pracach tych zespołów umożliwia doskonalenie umiejętności, nawiązywanie bezpośrednich kontaktów zawodowych poprzez uczestnictwo w konferencjach, seminariach i warsztatach specjalistycznych. Rola i znaczenie w środowisku bibliotekarskim osiągnięć komisji i sekcji wpływa na zainteresowanie bibliotekarzy powoływaniem nowych gremiów w ramach ZG SBP. W 2001 roku powstały Sekcja Bibliotek Pedagogicznych i Szkolnych, Sekcja Bibliotek Szkół Wyższych Niepaństwowych, a w 2002 roku - Sekcja Fonotek.
   
   
3. Korzystając z doświadczeń, stowarzyszenie będzie integrować środowisko bibliotekarskie bez względu na rodzaj bibliotek oraz ich resortowe podporządkowanie.
    
   Widzimy potrzebę podjęcia skuteczniejszych starań o poprawę sytuacji bibliotek i ośrodków informacji w naszym kraju. Z inicjatywy stowarzyszenia odbywają się spotkania organizacji i związków zawodowych, których członkami są bibliotekarze, pracownicy informacji naukowej. Celem tych spotkań jest tworzenie wspólnej płaszczyzny porozumienia i wyrażania wspólnych stanowisk w najważniejszych sprawach bibliotek i ośrodków informacji wobec władz państwowych i samorządowych oraz wymiana informacji, a także występowanie w najważniejszych dla środowiska sprawach. Należą do nich: zagadnienia zamówień publicznych dla bibliotek czy Narodowa Biblioteka Internetowa. W spotkaniach biorą udział przewodniczący: Polskiego Związku Bibliotek, Konferencji Dyrektorów Bibliotek Szkół Wyższych, Polskiego Towarzystwa Bibliologicznego, Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich oraz Krajowej Sekcji Związków Zawodowych Pracowników Bibliotek Publicznych NSZZ "Solidarność". Wydaje się, że właściwym adresatem środowiskowych postulatów poza instytucjami państwowymi staje się parlament. Wystąpienia SBP kierowane w ostatnich miesiącach do Sejmu i Senatu wskazują, że jest to prawidłowy wniosek.
   
   
4. Wzmocnienie dotychczasowych starań stowarzyszenia o rozwój bibliotekarstwa poprzez poprawę statusu bibliotekarza i pracownika informacji naukowej w naszym kraju.
    
   Rozwój nowoczesnych technologii informacyjnych wpływa na zmiany w otoczeniu bibliotek, ale ma również znaczenie w pracy i zarządzaniu bibliotekami. Aby sprostać tym zadaniom, konieczne są zmiany w kształceniu i doskonaleniu bibliotekarzy i pracowników informacji naukowej. Konieczne jest przygotowanie adeptów bibliotekarstwa do pracy z nowoczesnymi technologiami informacyjnymi, w tym Internetu. Zmieniają się wymogi kwalifikacyjne. Wszystko to wpływa na efektywność funkcjonowania bibliotek i ich postrzeganie w środowisku, w którym działają.
   Konieczne staje się przeanalizowanie powstających w tym obszarze problemów i zaproponowanie nowocześniejszych rozwiązań, z wykorzystaniem zagranicznych doświadczeń. W 2003 roku planujemy poświęcić tej problematyce Forum SBP, które odbędzie się w dniach 18-20 września w Nałęczowie.
   
   
5. Podjęcie starań o stosowanie w polskim bibliotekarstwie ilościowych standardów bibliotecznych jako mierników poziomu nowoczesności warsztatów bibliotecznych.
    
   W roku 2002 ukazała się w serii Nauka - Dydaktyka - Praktyka publikacja prezentująca wytyczne IFLA/UNESCO w zakresie bibliotek publicznych. Są one punktem wyjścia dla podjęcia tego typu prac w Polsce.

Ponadto zamierzamy kontynuować dotychczasową działalność w zakresie:

1. Czynnego współdziałania w tworzeniu zasad polityki bibliotecznej, informacyjnej i wydawniczej.
2. Przygotowania nowych regulacji prawnych w zakresie bibliotekarstwa. Prace nad nowelizacją ustawy o bibliotekach nie umożliwiają wprowadzenia propozycji środowiska. Wydaje się, że konieczne staje się opracowanie kolejnego projektu ustawy o bibliotekach.
3. Popierania starań w zakresie tworzenia bibliotek powiatowych, których od 1999 roku powstało tylko 230, a wyrażania sprzeciwu wobec likwidacji bibliotek lub ich łączenia z innymi placówkami kultury czy szkołami.
4. Inspirowania, rozwijania i popierania zainteresowań oraz doskonalenie umiejętności fachowych członków stowarzyszenia.
5. Szkoleniowo-edukacyjnym w formie organizowania ogólnopolskich seminariów, konferencji i warsztatów, a także prowadzenia działalności wydawniczej.
6. Doskonalenia obiegu informacji wewnątrz naszej organizacji i na zewnątrz, wykorzystując wydawane w Wydawnictwie SBP książki i czasopisma, a także serwis informacyjny SBP w Internecie i listę dyskusyjną pod adresem http://ebib.oss.wroc.pl/sbp/, a także uruchomienie nowego miesięcznika Expres ZGSBP służącego szybkiemu przepływowi informacji do członków stowarzyszenia.
7. Zorganizowania biura grantów, umożliwiającego pozyskiwanie funduszy dla bibliotek i SBP.

Ponadto będziemy wywierać wpływ na władze państwowe i samorządowe, aby zgodnie z zapisami w obowiązujących aktach prawnych podjęły prace nad sensowną polityką biblioteczną i informacyjną. Wspierać będziemy te przedsięwzięcia władz, szczególnie samorządowych, w realizacji zadań bibliotek, zwłaszcza na poziomie lokalnym. Działalność statutowa SBP jest zabezpieczona środkami finansowymi pochodzącymi głównie ze źródeł własnych m.in. ze sprzedaży publikacji. Składki członkowskie pozostają w dyspozycji lokalnych kół, oddziałów oraz zarządów okręgów SBP.

Realizując swoje cele programowe, SBP współpracuje z Ministerstwem Kultury, Biblioteką Narodową w Warszawie, bibliotekami naukowymi, wojewódzkimi bibliotekami publicznymi oraz pokrewnymi stowarzyszeniami prowadzącymi działalność wśród bibliotekarzy.

Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich skupia bibliotekarzy, bibliografów oraz osoby związane zawodowo lub naukowo ze sprawami bibliotek i informacji naukowej. Celem stowarzyszenia jest służba społeczna dla bibliotekarstwa i informacji naukowej w Polsce, rozbudzanie aktywności zawodowej oraz kształtowanie i upowszechnianie nowoczesnej myśli bibliotekarskiej. Organizacja ta stwarza dzisiaj, ale także będzie stwarzać w najbliższych latach - najszersze możliwości i warunki, abyśmy pogłębiali swoją aktywność bibliotekarską w pracy codziennej i działalności społecznej.

Dążeniem Stowarzyszenia na przestrzeni minionych lat, mimo różnych warunków, w których działała organizacja, było i jest zapewnienie pomyślnego rozwoju bibliotekarstwa polskiego w oparciu o dorobek i dokonania naszych poprzedników w minionych 85 latach. Chcielibyśmy sprostać nowym wyzwaniom stojącym przed bibliotekarzami i być dumnymi z przynależności do organizacji posiadającej dorobek intelektualny i zasłużonej dla ruchu związkowego i zawodowego bibliotekarzy w Polsce.

Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich : 85 lat działalności - spojrzenie w przyszłość/Elżbieta Stefańczyk // W: EBIB Elektroniczny Biuletyn Informacyjny Bibliotekarzy [Dokument elektroniczny] / red. naczelny Bożena Bednarek-Michalska. - Nr 4/2003 (44) kwiecień. - Czasopismo elektroniczne. - [Warszawa] : Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich KWE, 2003. - Tryb dostępu: http://www.ebib.pl/2003/44/sbp.php. - Tyt. z pierwszego ekranu. - ISSN 1507-7187