 |
Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej w oparciu o Traktat o utworzeniu Unii Europejskiej, w szczególności o art. 57 ust. 2, art. 66 oraz art. 100a; na wniosek Komisji; po zasięgnięciu opinii Komitetu Ekonomiczno-Socjalnego, Komisji Społeczno-Gospodarczej; działając zgodnie z procedurą ustaloną art. 189b Traktatu, uwzględniając następujące okoliczności:
- Bazy danych nie są objęte dostateczną ochroną przez obecnie obowiązujące akty prawne we wszystkich Państwach Członkowskich; zważywszy, że tam gdzie taka ochrona istnieje, uregulowana jest w różny sposób;
- Różnice w prawnej ochronie baz danych, regulowanej aktami prawnymi Państw Członkowskich, wywierają negatywny wpływ na funkcjonowanie wspólnego rynku baz danych, a w szczególności na swobodę osób fizycznych i prawnych w bezpośrednim ("on line") dostarczaniu towarów i usług na podstawie baz danych, opierając się o ujednolicone we wszystkich państwach Wspólnoty przepisy prawne; zważywszy, że różnice te mogą stać się znacznie wyraźniejsze, kiedy Państwa Członkowskie wprowadzą nowe akty prawne regulujące tę dziedzinę, która obecnie nabiera coraz bardziej wymiaru międzynarodowego;
- Należy usunąć istniejące różnice naruszające dobre funkcjonowanie wspólnego rynku wewnętrznego i należy zapobiec powstawaniu nowych, natomiast nie należy usuwać ani zapobiegać powstawaniu różnic nie wywierających negatywnego wpływu na funkcjonowanie wspólnego rynku wewnętrznego, ani na rozwój rynku informatycznego we Wspólnocie;
- W Państwach Członkowskich ochrona praw do bazy danych istnieje w różnych formach, zależnie od obowiązujących w nich aktów prawnych lub prawa sędziowskiego, oraz jeśli w Państwach Członkowskich utrzymają się różnice w zakresie i warunkach ochrony, wynikające z obowiązującego prawa, nie ujednolicone prawa własności intelektualnej mogą zapobiegać swobodnemu przepływowi towarów i usług we Wspólnocie;
- Prawo autorskie pozostaje właściwą formą wyłącznego prawa autorów, którzy stworzyli bazy danych;
- W sytuacji braku ujednoliconego uregulowania lub prawa sędziowskiego, dotyczącego zwalczania nieuczciwej konkurencji, potrzebne są inne, dodatkowe środki, aby zapobiegać niedozwolonemu pobieraniu danych i/lub nielegalnemu korzystaniu z zasobów bazy danych;
- Stworzenie bazy danych wymaga zaangażowania znacznego nakładu pracy ludzkiej, nakładów technicznych i finansowych, oraz biorąc pod uwagę, że bazy danych mogą być kopiowane lub można mieć do nich dostęp, ponosząc tylko małą część kosztu potrzebnego do samodzielnego ich stworzenia;
- Nielegalne pobieranie danych i/lub nielegalne korzystanie z zasobów bazy danych stanowi działalność mogącą mieć poważne gospodarcze i techniczne skutki;
- Bazy danych stanowią ważny instrument rozwoju rynku informatycznego w państwach Wspólnoty; oraz biorąc pod uwagę, że instrument ten może być używany w wielu innych dziedzinach;
- Zarówno w państwach Wspólnoty, jak i na całym świecie, wzrost wykładniczy ilości informacji generowanej i przetwarzanej rocznie we wszystkich sektorach handlu i przemysłu wymaga od wszystkich Państw Członkowskich ponoszenia inwestycji na rzecz zaawansowanych systemów przetwarzania informacji;
- Obecnie istnieją znaczne różnice w poziomie inwestycji ponoszonych na rozwój sektora bazy danych, zarówno wśród Państw Członkowskich, jak i pomiędzy Wspólnotą a największymi producentami baz danych w krajach trzecich;
- Jeżeli nie wprowadzi się stabilnego i jednolitego systemu ochrony praw producentów bazy danych, nie będą dokonywane we Wspólnocie inwestycje w systemy przechowywania i przetwarzania danych;
- Niniejsza Dyrektywa przewiduje ochronę zbiorów, zwanych czasem "kompilacją", składających się z utworów, danych lub innych materiałów, które mogą być przy pomocy różnych środków, w tym procesów elektronicznych, elekromagnetycznych lub elektro-optycznych, a także środków analogicznych gromadzone, zestawiane lub udostępniane;
- Na podstawie niniejszej Dyrektywy ochrona powinna objąć również nieelektroniczne bazy danych;
- Kryteria stosowane do określenia, czy baza danych powinna być objęta ochroną prawa autorskiego, powinny uwzględniać, że dobór lub układ zawartości bazy danych stanowi intelektualną twórczość autora; taka ochrona powinna objąć strukturę bazy danych;
- W celu określenia, czy baza danych ma podlegać ochronie prawa autorskiego, nie powinno się stosować kryteriów innych niż oryginalność utworu, w sensie intelektualnej twórczości autora, w szczególności nie powinno się stosować kryteriów estetycznych lub jakościowych;
- Określeniem "baza danych" powinny być objęte też zbiory utworów literackich, artystycznych, muzycznych oraz zbiory materiałów innego rodzaju, takich jak teksty, dźwięk, obrazy, liczby, fakty oraz dane; określenie to powinno obejmować zbiory niezależnych utworów, danych lub innych informacji uporządkowanych systematycznie lub metodycznie, dostępnych indywidualnie; zarejestrowanie utworu audiowizualnego, filmowego, literackiego lub muzycznego jako takie nie jest objęte zakresem niniejszej Dyrektywy;
- Niniejsza Dyrektywa nie narusza możliwości autorów swobodnego decydowania, czy i w jaki sposób zezwolą na włączenie ich utworów do bazy danych, a w szczególności czy udzielone upoważnienie jest upoważnieniem wyłącznym, czy nie; ochrona bazy danych na podstawie prawa sui generis nie przynosi uszczerbku istniejącym prawom do jej zawartości, a w szczególności kiedy autor lub posiadacz praw pokrewnych, na podstawie licencji niewyłącznej, zezwala na włączenie do bazy danych niektórych swoich utworów lub przedmiotu, do których służy mu prawo pokrewne, strona trzecia może te utwory lub przedmiot wykorzystać, pod warunkiem otrzymania wymaganej zgody autora lub posiadacza praw pokrewnych, bez odwołania się do prawa sui generis producenta bazy danych, zakazującego takiego działania, pod warunkiem że te utwory lub przedmioty ani nie zostały pobrane z bazy danych, ani nie są w oparciu o bazę powtórnie wykorzystywane;
- W zasadzie zestawienie kilku nagrań muzycznych wykonań na płycie CD nie są objęte zakresem niniejszej Dyrektywy, zarówno dlatego, że jako zestawienie nie spełniają warunków ochrony prawem autorskim, oraz dlatego, że nie wymagają dość dużych nakładów inwestycyjnych, które uzasadniają korzystanie z prawa sui generis;
- Ochrona przewidziana niniejszą Dyrektywą może również obejmować materiały takie jak np. tezaurus i systemy indeksacji konieczne do funkcjonowania lub wyszukiwania pewnych baz danych;
- Ochrona przewidziana niniejszą Dyrektywą dotyczy bazy danych, w których utwory, dane lub inne materiały zostały uporządkowane systematycznie lub metodycznie; zważywszy, że nie jest konieczne, aby materiały te materialnie (phisically) były zmagazynowane w sposób zorganizowany;
- Elektroniczne bazy danych, w znaczeniu niniejszej Dyrektywy, mogą również obejmować takie nośniki jak CD-ROM i CD;
- Określenie "baza danych" nie powinno być odnoszone do programów komputerowych używanych do stworzenia i funkcjonowania baz danych, chronionych na podstawie Dyrektywy Rady 91/250/EWG z dnia 14 maja 1991 r. o ochronie prawnej programów komputerowych;[1]
- Wynajem i wypożyczanie baz danych objętych ochroną prawa autorskiego i praw pokrewnych jest uregulowane wyłącznie Dyrektywą Rady 92/100/EWG z dnia 19 listopada 1992 r. o prawach wynajmu i wypożyczania i o niektórych prawach pokrewnych prawu autorskiemu w dziedzinie własności intelektualnej;[2]
- Czas ochrony na podstawie prawa autorskiego został ustalony Dyrektywą Rady 93/98/EWG z dn. 29 października 1993 r., ujednolicającą czas ochrony utworów na podstawie prawa autorskiego i niektórych praw pokrewnych;[3]
- Utwory podlegające ochronie na podstawie prawa autorskiego i przedmioty objęte ochroną na podstawie praw pokrewnych, włączone do bazy danych podlegają nadal ochronie według odpowiednich praw wyłącznych i nie mogą być włączone lub pobrane z bazy danych bez zgody posiadacza prawa lub jego prawnych następców;
- Prawo autorskie do utworów i prawa pokrewne przedmiotów, które zostały włączone do bazy danych, nie jest w żaden sposób naruszone istnieniem oddzielnego prawa do wyboru lub układu utworów oraz przedmiotów w bazie danych;
- Autorskie prawa osobiste osoby fizycznej, która stworzyła bazę danych, należą do autora, a w związku z tym powinno się z nich korzystać na podstawie prawa obowiązującego w Państwach Członkowskich oraz postanowień Konwencji Berneńskiej o ochronie utworów literackich i artystycznych; autorskie prawa osobiste pozostają poza zakresem stosowania niniejszej Dyrektywy;
- Wybór uregulowania dotyczącego baz danych tworzonych przez pracowników pozostawia się Państwom Członkowskim; a w związku z tym zważywszy, że żadne postanowienie niniejszej Dyrektywy nie stanowi przeszkody, aby Państwa Członkowskie zastrzegły w swoich aktach prawnych, że w przypadku gdy baza danych zostanie stworzona przez pracownika, w ramach wykonywania obowiązków służbowych lub w ramach wykonywania poleceń pracodawcy, wszelkie prawa majątkowe do tak stworzonej bazy danych służą wyłącznie pracodawcy, chyba że zawarta umowa stanowić będzie inaczej;
- Wyłączne prawa autora powinny również zawierać prawo do decydowania o tym, w jaki sposób i przez kogo utwór będzie wykorzystywany, a w szczególności prawo do kontrolowania rozpowszechniania jego utworu dla osób nie upoważnionych;
- Ochrona baz danych na podstawie prawa autorskiego obejmuje również udostępnianie baz danych w inny sposób niż rozpowszechnianie kopii;
- Wymaga się od Państw Członkowskich zapewnienia, aby postanowienia prawa krajowego były co najmniej materialnie ekwiwalentne w stosunku do czynności wymagających zezwolenia, przewidzianych w niniejszej Dyrektywie;
- W przypadku bezpośrednio dostępnej ("on line") bazy danych, wchodzącej w zakres wykonywania usług, nie występuje kwestia wyczerpania prawa do rozpowszechniania; zważywszy, że odnosi się to również do materialnych kopii takiej bazy danych, sporządzonych przez korzystającego z usługi, za zgodą posiadacza prawa; zważywszy, że inaczej niż w przypadku CD-ROM lub CD, w którym własność intelektualna jest związana z materialnym nośnikiem, tj. z towarem, każda bezpośrednia ("on line") usługa jest mianowicie taką czynnością, która - o ile prawo autorskie tak stanowi - wymaga zezwolenia;
- Kiedy posiadacz prawa zgadza się udostępnić kopię bazy danych użytkownikowi, czy to w formie usługi bezpośredniej ("on line"), czy przy użyciu innych środków rozpowszechniania, legalny użytkownik musi mieć swobodny dostęp do bazy danych i musi móc z niej korzystać w celu i w sposób ustalony w umowie zawartej z posiadaczem prawa, nawet jeżeli taki dostęp czy korzystanie wymaga czynności, które w innych przypadkach wymagają zezwolenia;
- Powinna być ustalona lista wyjątków w zakresie czynności, które wymagają zezwolenia i że należy wziąć pod uwagę fakt, iż prawo autorskie, którego dotyczy niniejsza Dyrektywa, odnosi się tylko do wyboru lub układu zawartości bazy danych; Państwa Członkowskie powinny mieć możliwość określenia takich wyjątków w określonych przypadkach; jednakże taka możliwość powinna być wykorzystywana zgodnie z Konwencję Berneńską i tylko w takim zakresie, w jakim wyjątki dotyczą struktury bazy danych; powinno się odróżniać wyjątki dotyczące użytku prywatnego od wyjątków dotyczących kopiowania dla celów prywatnych, które w niektórych Państwach Członkowskich objęte są postanowieniami prawa krajowego w sprawie opłat od nie zapisanych nośników i od urządzeń nagrywających;
- W rozumieniu niniejszej Dyrektywy określenie "badania naukowe" obejmuje zarówno nauki przyrodnicze, jak i nauki humanistyczne;
- Art. 10 ust. 1 Konwencji Berneńskiej nie jest ograniczony przez niniejszą Dyrektywę;
- Coraz większe korzystanie z technologii zapisu cyfrowego naraża producenta bazy danych na ryzyko elektronicznego kopiowania jej zawartości oraz elektronicznej zmiany w zestawieniu zawartości bazy danych bez jego zgody, w celu wytworzenia bazy danych o identycznej zawartości, co jednakże nie stanowi naruszenia prawa autorskiego do układu bazy danych;
- Oprócz starania się o ochronę prawa autorskiego do wyboru lub zestawienia zawartości bazy danych, niniejsza Dyrektywa stara się chronić pozycję producenta bazy danych przed przywłaszczeniem rezultatów jego inwestycji, tak finansowych, jak profesjonalnych, poczynionych w celu uzyskania i zgromadzenia zawartości bazy danych, poprzez ochronę całości lub istotnej części bazy danych przed określonymi działaniami użytkownika lub konkurenta;
- Celem prawa sui generis jest zapewnienie ochrony każdej inwestycji dokonanej w celu uzyskania, zweryfikowania lub przedstawienia zawartości bazy danych przez oznaczony czas trwania prawa; taka inwestycja może polegać na zaangażowaniu środków finansowych i/lub wydatkowaniu czasu, wysiłku i energii;
- Celem prawa sui generis jest zapewnienie producentowi bazy danych możliwości zapobiegania nielegalnemu pobieraniu danych i/lub ich powtórnemu wykorzystaniu całej lub istotnej części zawartości bazy danych; producent bazy danych podejmuje inicjatywę oraz ponosi ryzyko inwestowania; wyłącza to zleceniobiorcę z definicji producenta;
- Szczególne prawo zapobiegania nielegalnemu pobieraniu danych i/lub powtórnemu ich wykorzystaniu dotyczy tych czynności użytkownika, które wykraczają poza prawa dozwolone, a w związku z tym szkodzą inwestycji; prawo zakazania pobierania danych i/lub powtórnego wykorzystania całej lub istotnej części zawartości bazy danych dotyczy nie tylko produkcji pasożytniczego produktu konkurencyjnego, ale dotyczy również każdego użytkownika, który - poprzez swoje czynności - powoduje poważne, jakościowe lub ilościowe, szkody poczynionym inwestycjom;
- W przypadku bezpośredniej transmisji ("on line") prawo zakazu nielegalnego pobierania danych i/lub powtórnego ich wykorzystania nie zostaje wyczerpane ani w odniesieniu do bazy danych, ani w odniesieniu do materialnej kopii bazy danych lub jej części, sporządzonej przez adresata transmisji za zgodą posiadacza prawa;
- Kiedy prezentacja na ekranie zawartości bazy danych wymaga stałego lub czasowego przeniesienia takiej zawartości na inny nośnik, czynność ta wymaga zgody posiadacza prawa;
- Prawo zapobiegania nielegalnemu pobieraniu danych i/lub powtórnemu ich wykorzystaniu nie może prowadzić do rozszerzenia ochrony prawa autorskiego na fakty lub dane;
- Prawo do zapobiegania nielegalnemu pobieraniu i/lub powtórnemu wykorzystaniu całej lub istotnej części zawartości utworu, danych lub materiału z bazy danych, nie powinno samo przez się prowadzić do ustanowienia nowego prawa do utworów, danych i materiałów;
- W interesie konkurencji pomiędzy dostawcami produktów i usług informatycznych nie wolno udzielać ochrony na podstawie prawa sui generis w taki sposób, który ułatwiałby nadużywanie pozycji dominującej, w szczególności jeśli chodzi o tworzenie i rozpowszechnianie nowych produktów i usług w dziedzinie przetwarzania informacji mającej wartość intelektualną, dokumentalną, techniczną, ekonomiczną lub handlową; zatem postanowienia niniejszej Dyrektywy nie przynoszą uszczerbku stosowaniu wspólnotowych lub krajowych przepisów dotyczących konkurencji;
- Cel niniejszej Dyrektywy, tzn. zapewnienie właściwego i jednakowego poziomu ochrony baz danych, służące zagwarantowaniu wynagrodzenia producentowi bazy danych, różni się od celu Dyrektywy Parlamentu Europejskiego nr 95/46/EC oraz od celu Dyrektywy Rady z dn. 24 pa?dziernika 1995 r. o ochronie danych osobistych osób fizycznych oraz o swobodnym przepływie takich danych, tzn. o swobodnym obiegu danych osobowych na podstawie ujednoliconych zasad mających na celu ochronę podstawowych praw, mianowicie prawa do prywatności, zagwarantowanego przez Art. 8 Europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności; postanowienia tej Dyrektywy nie naruszają przepisów prawnych o ochronie danych;
- Pomimo obowiązywania prawa zapobiegania nielegalnemu pobieraniu danych i/lub powtórnemu wykorzystaniu całej lub istotnej części zawartości bazy danych, powinno się ustalić, że producent bazy danych lub jego następca prawny nie może zabronić legalnemu użytkownikowi bazy danych pobierania danych i powtórnego wykorzystania nieistotnej części zawartości bazy danych; jednakże użytkownikowi nie wolno w sposób nieuzasadniony naruszać słusznych interesów uprawnionego z tytułu prawa sui generis lub z tytułu prawa autorskiego albo praw pokrewnych do utworu lub przedmiotu stanowiącego zawartość bazy danych,
- Państwa Członkowskie powinny mieć możliwość ustalenia wyjątków od prawa zapobiegania nielegalnemu pobieraniu danych i/lub powtórnemu wykorzystaniu całej lub istotnej części zawartości bazy danych, jeśli chodzi o pobieranie danych na użytek prywatny, w celu nauczania lub prowadzenia badań naukowych, lub kiedy pobieranie danych i/lub powtórne wykorzystanie dokonywane jest w interesie bezpieczeństwa publicznego lub w celu postępowania administracyjnego albo sądowego; czynności takie, które w żadnej mierze nie mogą służyć celom handlowym, nie powinny uszczuplać wyłącznego prawa producenta do korzystania z bazy danych;
- Państwa Członkowskie mające możliwość zezwolenia legalnemu użytkownikowi bazy danych na pobieranie istotnych części jej zawartości w celu nauczania lub prowadzenia badań naukowych, mogą ograniczyć wydawanie takich zezwoleń do pewnych kategorii instytucji dydaktycznych lub naukowych;
- Tym Państwom Członkowskim, które wprowadziły szczególne przepisy ustanawiające prawo porównywalne do prawa sui generis, o którym mowa w niniejszej Dyrektywie, powinno się zezwolić na utrzymanie, w zakresie w jakim to dotyczy nowego prawa, wyjątków tradycyjnie przez te przepisy ustalanych;
- Ciężar dowodu co do daty ukończenia sporządzania bazy danych spoczywa na producencie danej bazy danych;
- Ciężar dowodu co do tego, że spełnione są kryteria pozwalające traktować istotną zmianę zawartości bazy danych jako istotną nową inwestycję, spoczywa na producencie danej bazy danych;
- Istotna nowa inwestycja, wymagająca nowego okresu ochrony, może również polegać na istotnej weryfikacji zawartości bazy danych;
- Prawo zapobiegania nielegalnemu pobieraniu danych i/lub powtórnemu wykorzystaniu bazy danych stosuje się do baz danych, których producenci mają obywatelstwo lub stały pobyt w krajach trzecich, oraz do baz danych sporządzonych przez osoby prawne nie mające siedziby, w rozumieniu Traktatu, w żadnym z Państw Członkowskich, jedynie w tym przypadku, gdy takie kraje trzecie zapewniają porównywalną ochronę baz danych sporządzonych przez osoby posiadające obywatelstwo lub miejsce stałego pobytu na terytorium Wspólnoty;
- Poza sankcjami przewidzianymi przez akty prawne w Państwach Członkowskich, w przypadku naruszenia prawa autorskiego lub innych praw, Państwa Członkowskie powinny ustanowić odpowiednie sankcje dotyczące niedozwolonego pobierania danych i/lub ponownego wykorzystania zawartości bazy danych;
- Poza ochroną, jaką niniejsza Dyrektywa przewiduje dla struktury bazy danych na podstawie prawa autorskiego, oraz ochrony jej zawartości przed nielegalnym pobieraniem danych i/lub powtórnym wykorzystaniem na podstawie prawa sui generis, inne postanowienia prawne Państw Członkowskich dotyczące dostarczania towarów i usług związanych z bazą danych pozostają w mocy;
- Niniejsza Dyrektywa nie narusza uregulowań uznanych przez prawo Państw Członkowskich, a dotyczących nadawania programów audiowizualnych, w odniesieniu do baz danych, których zawartość stanowią dzieła audiowizualne;
- Niektóre Państwa Członkowskie obecnie udzielają, na podstawie prawa autorskiego, ochrony bazom danych, które nie spełniają kryteriów koniecznych do korzystania z ochrony na podstawie prawa autorskiego, wyszczególnionych przez niniejszą Dyrektywę; nawet jeżeli bazy danych mogą korzystać z ochrony na podstawie prawa ustanowionego niniejszą Dyrektywą w celu zapobiegania nielegalnemu pobieraniu danych i/lub ponownemu wykorzystaniu zawartości baz danych, okres ochrony na podstawie tego prawa jest znacznie krótszy niż okres, z którego korzystają na podstawie obecnie obowiązujących przepisów krajowych; skutkiem ujednolicenia kryteriów ustalenia, czy baza danych ma być chroniona na podstawie prawa autorskiego, nie może być skrócenie okresu ochrony, z którego obecnie korzystają podmioty odpowiednich praw; w tym zakresie powinna być przewidziana regulacja o charakterze wyjątkowym; skutki takich wyjątkowych regulacji muszą być ograniczone do terytoriów Państw Członkowskich, których dotyczą,
wydała następującą dyrektywę:
Rozdział I
Zakres stosowania
Artykuł 1
Zakres stosowania
- Niniejsza Dyrektywa dotyczy prawnej ochrony bazy danych w każdej formie.
- W rozumieniu niniejszej Dyrektywy "baza danych" oznacza zbiór niezależnych utworów, danych lub innego rodzaju materiałów, uporządkowanych w sposób systematyczny lub metodyczny, dostępnych indywidualnie przy pomocy środków elektronicznych lub innych.
- Ochrona przyznana na podstawie niniejszej Dyrektywy nie przysługuje programom komputerowym używanym do sporządzania lub obsługi baz danych dostępnych przy pomocy środków elektronicznych.
Artykuł 2
Ograniczenia zakresu stosowania
Niniejsza Dyrektywa nie przynosi uszczerbku postanowieniom Wspólnoty, które dotyczą:
a) ochrony prawnej programów komputerowych;
b) prawa wynajmu i wypożyczania oraz określonych praw pokrewnych w zakresie własności intelektualnej;
c) okresu ochrony na podstawie prawa autorskiego i określonych praw pokrewnych.
Rozdział II
Prawo autorskie
Artykuł 3
Przedmiot ochrony
- Zgodnie z postanowieniami niniejszej Dyrektywy bazy danych, które, z powodu wyboru lub uporządkowania ich zawartości, stanowią własną intelektualną twórczość autora, jako takie podlegają ochronie prawa autorskiego. Przy przyznawaniu im ochrony żadne inne kryteria nie będą stosowane
- Zagwarantowana niniejszą Dyrektywą ochrona baz danych na podstawie prawa autorskiego nie odnosi się do ich zawartości i nie narusza żadnych praw dotyczących tej zawartości.
Artykuł 4
Autorstwo bazy danych
- Autorem bazy danych jest osoba fizyczna lub grupa osób fizycznych, która bazę stworzyła, lub - w przypadku gdy prawo Państwa Członkowskiego na to zezwala - osoba prawna, która według tych przepisów jest uznawana za podmiot prawa.
- Jeżeli przepisy Państwa Członkowskiego znają kategorię dzieła kolektywnego, prawa majątkowe przysługują osobie, której służy prawo autorskie.
- W przypadku bazy danych utworzonej wspólnie przez grupę osób fizycznych, prawa wyłączne przysługują im wspólnie.
Artykuł 5
Czynności wymagające zezwolenia
W odniesieniu do sposobu wyrażenia bazy danych, który zasługuje na ochronę na podstawie prawa autorskiego, autor bazy danych posiada wyłączne prawo podejmowania lub upoważnienia do następujących czynności:
a) trwałego lub czasowego zwielokrotniania, w jakikolwiek sposób lub w jakiejkolwiek formie, w całości lub w części;
b) tłumaczenia, opracowania, aranżacji i jakichkolwiek innych przeróbek;
c) publicznego rozpowszechniania w jakiejkolwiek formie bazy danych lub jej kopii. Pierwsza sprzedaż kopii bazy danych, na terenie Wspólnoty, dokonana przez posiadacza prawa lub za jego zgodą wyczerpuje prawo do kontrolowania odsprzedaży takiej kopii na terenie Wspólnoty;
d) każdego publicznego udostępniania, wyświetlania lub przedstawiania;
e) każdego publicznego zwielokrotniania, rozpowszechniania, udostępniania, wyświetlania lub przedstawiania wyników czynności, o których mowa w pkt. b).
Artykuł 6
Wyjątki od czynności wymagających zezwolenia
- Dokonanie przez legalnego użytkownika bazy danych lub jej kopii którejkolwiek czynności wymienionej w Art. 5 nie wymaga zezwolenia autora bazy danych, jeśli one są konieczne dla dostępu do zawartości bazy danych i normalnego korzystania z tej zawartości przez legalnego użytkownika. Jeżeli legalny użytkownik upoważniony jest do korzystania tylko z części baz danych, niniejsze postanowienie odnosi się tylko do tej części.
- Państwa Członkowskie mają prawo wprowadzić ograniczenia praw wymienionych w Art. 5 w następujących przypadkach:
a) zwielokrotniania dla użytku prywatnego innych niż elektroniczne baz danych;
b) korzystania z baz danych wyłącznie w celu zilustrowania nauczania lub prowadzenia badań naukowych, o ile wskazane jest źródło i następuje to w zakresie uzasadnionym przez niehandlowy cel, który ma być osiągnięty;
c) korzystania ze względu na cele bezpieczeństwa publicznego, cele postępowania administracyjnego albo sądowego;
d) gdy chodzi o inne wyjątki w zakresie prawa autorskiego, tradycyjnie dopuszczane przez prawo krajowe, bez uszczerbku jednak dla punktów a), b) i c).
- Zgodnie z Konwencję Berneńską o ochronie dzieł literackich i artystycznych, nie można interpretować niniejszego Artykułu w tym kierunku, aby umożliwiać jego stosowanie w sposób nieuzasadnienie naruszający słuszne interesy podmiotu prawa lub pozostający w sprzeczności z normalnym korzystaniem z bazy danych.
Rozdział III
Prawo sui generis
Artykuł 7
Przedmiot ochrony
- Państwa Członkowskie wprowadzą na rzecz producenta ("maker") bazy danych, wymagającej jakościowej i/lub ilościowej, istotnej inwestycji dla sporządzenia weryfikacji lub prezentacji jej zawartości, prawo pozwalające zabraniać nielegalnego pobierania danych i/lub powtórnego wykorzystania całej lub istotnej części, ocenionej jakościowo i/lub ilościowo, zawartości tej bazy danych.
- W rozumieniu niniejszego Rozdziału:
a) "pobieranie danych" ("extraction") oznacza stałe lub czasowe przeniesienie całej lub istotnej części zawartości bazy danych na inny nośnik danych, w jakikolwiek sposób i w jakiejkolwiek formie;
b) "powtórne wykorzystanie" ("re-utilization") oznacza każdą formę udostępnienia całości lub istotnej części zawartości bazy danych do użytku publicznego, przez rozpowszechnianie kopii, przez wynajem, transmisję bezpośrednią ("on line") lub w innej formie. Pierwsza sprzedaż kopii bazy danych, na terenie Wspólnoty, dokonana przez posiadacza prawa lub za jego zgodą wyczerpuje prawo do kontrolowania dalszej odsprzedaży takiej kopii na terenie Wspólnoty;
Wypożyczanie do użytku publicznego (public lending) nie stanowi pobierania danych lub powtórnego ich wykorzystania.
- Prawo, o którym mowa w ust. 1, może być przeniesione, odstąpione lub udzielone na podstawie licencji umownej.
- Prawo, o którym mowa w ust. 1, stosuje się niezależnie od tego, czy określona baza danych podlega ochronie na podstawie prawa autorskiego lub innych praw. Ponadto, stosuje się ono niezależnie od podlegania zawartości danej bazy danych ochronie na podstawie prawa autorskiego lub innych praw. Ochrona baz danych na podstawie prawa, o którym mowa w ust. 1, nie przynosi uszczerbku prawom dotyczących ich zawartości.
- Niedozwolone jest powtarzające się i systematyczne pobieranie danych i/lub powtórne wykorzystywanie nieistotnych części zawartości bazy danych, jeśli czynności te należy uznać za sprzeczne z normalnym wykorzystywaniem danej bazy danych lub w sposób nieuzasadniony naruszające słuszne interesy producenta bazy danych.
Artykuł 8
Prawa i obowiązki legalnych użytkowników
- Producent bazy danych, udostępnionej do użytku publicznego w jakikolwiek sposób, nie może zabronić legalnemu użytkownikowi takiej bazy danych pobierania danych i/lub powtórnego wykorzystywania w jakimkolwiek celu nieistotnej części jej zawartości, ocenianej jakościowo i/lub ilościowo. Jeżeli legalny użytkownik jest uprawniony do pobierania i/lub powtórnego wykorzystania jedynie części danej bazy danych, niniejsze postanowienie dotyczy tylko tej części.
- Legalnemu użytkownikowi bazy danych udostępnionej do użytku publicznego w jakikolwiek sposób nie wolno dokonywać czynności sprzecznych z normalnym korzystaniem z bazy danych, ani w sposób nieuzasadniony uszczuplać słuszne interesy producenta bazy danych.
- Legalnemu użytkownikowi bazy danych udostępnionej do użytku publicznego w jakikolwiek sposób, nie wolno wyrządzać szkody posiadaczowi prawa autorskiego lub praw pokrewnych do utworów lub przedmiotów stanowiących zawartość bazy danych.
Artykuł 9
Wyjątki od prawa sui generis
Państwa Członkowskie mogą wprowadzić zastrzeżenie, że legalni użytkownicy baz danych, udostępnionych w jakikolwiek sposób do publicznego użytku, mogą, bez upoważnienia producenta, pobierać lub powtórnie wykorzystywać istotne części zawartości bazy:
a) w przypadku pobierania na użytek prywatny zawartości nieelektronicznych baz danych;
b) w przypadku pobierania dla celów ilustrowania nauczania lub dla prowadzenia badań naukowych, o ile wskazane zostanie źródło i o ile odbywa się to w zakresie uzasadnionym przez niehandlowy cel, który ma być osiągnięty;
c) w przypadku pobierania i/lub powtórnego wykorzystania dla celów bezpieczeństwa publicznego, lub w celu postępowania administracyjnego albo sądowego.
Artykuł 10
Okres ochrony
- Prawo, o którym mowa w Art. 7, powstaje od daty zakończenia sporządzania bazy danych. Prawo to wygasa po piętnastu latach następujących po dniu 1 stycznia roku następującego po dniu zakończenia sporządzenia bazy danych.
- W przypadku bazy danych udostępnionej do użytku publicznego, w jakikolwiek sposób, przed upływem okresu, o którym mowa w ust. 1, okres ochrony tego prawa upływa po piętnastu latach następujących po dniu 1 stycznia roku następującego po pierwszym udostępnieniu bazy danych do użytku publicznego.
- Każda istotna zmiana zawartości bazy danych, oceniona z punktu widzenia jakościowego lub ilościowego, w tym każda istotna zmiana wynikająca z sukcesywnego wprowadzania uzupełnień, usunięć lub poprawek, w wyniku których baza danych może być uznana za istotną nową inwestycję, ocenioną jakościowo lub ilościowo, kwalifikuje bazę danych stworzoną w wyniku tej inwestycji do własnego okresu ochrony.
Artykuł 11
Podmioty korzystające z ochrony na podstawie prawa sui generis
- Prawo, o którym mowa w Art. 7, ma zastosowanie do baz danych, których producenci lub ich następcy prawni mają obywatelstwo Państwa Członkowskiego lub miejsce stałego pobytu na terytorium Wspólnoty.
- Ust. 1 odnosi się również do spółek i przedsiębiorstw założonych zgodnie z prawem Państwa Członkowskiego, które posiadają statutową siedzibę, kierownictwo administracyjne i główne miejsce prowadzenia działalności na terytorium Wspólnoty; jednakże jeżeli taka spółka lub przedsiębiorstwo posiada jedynie swoją statutową siedzibę na terytorium Wspólnoty, jej działalność musi mieć istotny związek z gospodarką Państwa Członkowskiego.
- Rada, na wniosek Komisji, może zawrzeć porozumienia rozszerzające zakres prawa, o którym mowa w Art. 7, na bazy danych sporządzone w krajach trzecich a nie podlegające postanowieniom ust. 1 i 2. Okres ochrony rozszerzony na bazy danych na mocy tej procedury nie może być dłuższy niż okres przewidziany w Art. 10.
Rozdział IV
Postanowienia wspólne
Artykuł 12
Sankcje
Państwa Członkowskie przewidzą odpowiednie sankcje dla przypadków naruszenia praw przewidzianych niniejszą Dyrektywą.
Artykuł 13
Dalsze stosowanie innych postanowień prawa
Niniejsza Dyrektywa nie narusza postanowień prawa autorskiego, praw pokrewnych ani żadnych innych praw lub obowiązków dotyczących danych, utworów lub innych materiałów włączonych do baz danych, patentów, praw do znaków towarowych, do wzorów, praw dotyczących ochrony narodowych dóbr kultury, praw dotyczących praktyk monopolistycznych i nieuczciwej konkurencji, tajemnicy handlowej, obronności, poufności, ochrony danych osobowych oraz prywatności, dostępu do dokumentów publicznych oraz prawa umów.
Artykuł 14
Stosowanie w czasie
- Ochrona prawa autorskiego, przewidziana postanowieniami niniejszej Dyrektywy, odnosi się również do baz danych sporządzonych przed datą, o której mowa w Art. 16 ust. 1, a które w tym dniu spełniają wymagania niniejszej Dyrektywy, jeśli chodzi o ochronę praw autorskich do baz danych.
- Bez względu na postanowienie ust. 1, jeżeli baza danych korzystająca z ochrony na podstawie postanowień prawa autorskiego obowiązującego w Państwie Członkowskim w dniu ogłoszenia niniejszej Dyrektywy nie spełnia wymienionych w Art. 3 ust. 1 kryteriów koniecznych do korzystania z ochrony przewidzianej prawem autorskim, to w wyniku wprowadzenia niniejszej Dyrektywy pozostały okres ochrony udzielony na podstawie postanowień prawa autorskiego danego Państwa Członkowskiego nie ulega skróceniu.
- Ochrona przewidziana przez postanowienia niniejszej Dyrektywy, jeśli chodzi o prawa, o których mowa w Art. 7, obejmuje również te bazy danych, których sporządzanie zostało ukończone nie dawniej niż piętnaście lat przed datą, o której mowa w Art. 16 ust. 1, a które w tej dacie spełniały wymagania wyszczególnione w Art. 7.
- Ochrona przewidziana w ust. 1 i 3 nie narusza żadnych czynności, które zostały podjęte, ani żadnych praw, które zostały nabyte przed datą, o której mowa w wyżej wymienionych ustępach.
- W przypadku bazy danych, której sporządzenie zostało ukończone nie dawniej niż piętnaście lat przed datą, o której mowa w Art. 16 ust. 1, okres ochrony z tytułu prawa, o którym mowa w Art. 7, wygasa po upływie piętnastu lat od dnia 1 stycznia roku następującego po tej dacie.
Artykuł 15
Moc obowiązująca niektórych postanowień
Wszelkie postanowienia umowne, sprzeczne z Art. 6 ust. 1 i Art. 8, są nieważne.
Artykuł 16
Postanowienia końcowe
- Przed dniem 1 stycznia 1998 r. Państwa Członkowskie wprowadzą w życie ustawy, rozporządzenia i przepisy administracyjne w celu uzyskania zgodności swoich systemów prawnych z niniejszą Dyrektywą.
Akty prawne wprowadzane w życie przez Państwa Członkowskie muszą powoływać się na niniejszą Dyrektywę lub takie powołanie się musi być do nich dodane przy ich oficjalnej publikacji. Państwa Członkowskie same ustalą metodę takiego powołania się.
- Państwa Członkowskie poinformują Komisję o treści krajowych aktów prawnych przyjętych w dziedzinie regulowanej niniejszą Dyrektywą.
- Nie później niż w końcu trzeciego roku po dacie wskazanej w ust. 1, a potem co trzy lata, Komisja przedstawi Parlamentowi Europejskiemu, Radzie oraz Komitetowi Ekonomiczno-Socjalnemu sprawozdanie z przyjęcia niniejszej Dyrektywy, w którym, m. in., na podstawie szczegółowych informacji przedstawionych przez Państwa Członkowskie, zbada stosowanie prawa sui generis, w tym Art. 8 i 9, a przede wszystkim sprawdzi, czy zastosowanie tego prawa nie doprowadziło do nadużycia pozycji dominującej lub do innego rodzaju naruszenia wolnej konkurencji, co uzasadniałoby podjęcie odpowiednich środków, łącznie z wprowadzeniem licencji przymusowych. W razie konieczności Komisja przedstawi propozycje nowelizacji niniejszej Dyrektywy, w celu jej uaktualnienia, biorąc pod uwagę rozwój w dziedzinie baz danych.
Artykuł 17
Niniejsza Dyrektywa skierowana jest do Państw Członkowskich.
Sporządzono w Strasburgu, 11 marca 1996 r.
Przypisy
[1] OJ Nr L 122, 17.5.1991 r., str. 42. Dyrektywa po ostatniej zmianie Dyrektywą 93/98/EWG (OJ Nr L 290, 24.11.1993 r., str. 9).
[2] OJ Nr L 346, 27.11.1992 r., str. 61.
[3] OJ Nr L 290, 24.11.1993 r., str. 9.
 | |
