Mirosława Wojtczak
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

IX Spotkania Konserwatorskie "KONSERWACJE 2003" oraz VI Forum Konserwatorów Zabytków

Toruń to od dłuższego czasu miejsce dorocznych spotkań konserwatorów dzieł sztuki. W tym roku w dniach 15-18 października odbyły się już IX Spotkania Konserwatorskie "KONSERWACJE 2003" oraz VI Forum Konserwatorów Zabytków. Spotkania były połączeniem Forum Konserwatorów, Warsztatów i Targów. "KONSERWACJE" odbywały się pod opieką merytoryczną Kujawsko-Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Toruniu oraz Ogólnopolskiej Rady Konserwatorów Dzieł Sztuki przy Zarządzie Głównym Związku Polskich Artystów Plastyków (ZPAP). Forum Konserwatorów Zabytków zgromadziło szerokie grono przedstawicieli służb ochrony zabytków, wojewódzkich, samorządowych i diecezjalnych, konserwatorów pracujących na co dzień w muzeach, archiwach i bibliotekach, kadr akademickich kształcących konserwatorów na polskich uczelniach oraz wielu firm konserwatorskich z Polski i zagranicy, którzy obradowali pod hasłem Ochrona zabytków wobec procesu integracji europejskiej oraz wzięli udział w sympozjum Błękitnej Tarczy nt. Roli Międzynarodowego Komitetu Błękitnej Tarczy w dążeniu do bezpieczeństwa dóbr kultury.

Wygłoszone w pierwszym dniu forum wystąpienia wzbudziły szeroką dyskusję uczestników kontynuowaną przez następne dni w powiązaniu z kolejnymi referatami. Te referaty to: wystąpienie prof. Romana Kozłowskiego (PAN Kraków): Badania nad ochroną dziedzictwa kultury finansowane przez Unię Europejską, prof. Andrzeja Kossa (ASP Warszawa): Międzyuczelniany Instytut Konserwacji szansą integracji środowiska konserwatorskiego w procesie integracji europejskiej, prof. Bogumiły Rouby (UMK Toruń): Tworzenie standardów europejskich w dziedzinie konserwacji i restauracji zabytków, Janusza Smazy (Ogólnopolska Rada Konserwatorów Dzieł Sztuki przy ZG ZPAP, Warszawa): Rola Ogólnopolskiej Rady Konserwatorów Dzieł Sztuki działającej przy Zarządzie Głównym Związku Polskich Artystów Plastyków w procesie integracji europejskiej, Pawła Kościeleckiego (Centrum Kultury Polskiej, Warszawa): Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego szansą na wsparcie ochrony zabytków, Stefanii Adamczyk (Sekretariat Episkopatu Polski): Przygotowanie Kościoła do skorzystania z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej, Jacka Kuźniewicza (Sejmik WKP): Pozyskiwanie środków finansowych i systemy ich dystrybucji w ramach Programów strukturalnych Unii Europejskiej - na poziomie regionu. Wszystkie te wystąpienia zahaczały o niezwykle ważny i trudny problem pozyskiwania środków na realizację projektów związanych z ochroną zabytków.

Drugiego dnia forum z ogromnym aplauzem przyjęto bardzo efektowne wystąpienia prof. Iwonay Szmelter (ASP Warszawa), dr Magdy Dudzik (SGH Warszawa) i mgr Urszuli Mariak (ASP Warszawa): Ochrona zabytków poprzez konserwację i restaurację dzieł sztuki - aspekt marketingowy. Wystąpienia te uświadomiły i przypomniały środowisku konserwatorskiemu możliwość przełamania pewnych naszych stereotypów w działaniu na rzecz pozyskiwania środków na ochronę i konserwację dóbr kultury.

Trzeci dzień forum poświęcono Roli Międzynarodowego Komitetu Błękitnej Tarczy w dążeniu do bezpieczeństwa dóbr kultury. Tematykę dóbr kultury w obliczu zagrożeń poruszało już III Forum. Tym razem skupiono się na możliwości wykorzystania struktury Błękitnej Tarczy, tj. Punktów pogotowia - pomocy i doradztwa na rzecz zagrożonych dóbr kultury i współdziałania ich z regionalnymi strukturami reagowania kryzysowego. Szczegółowa tematyka wystąpień rozwijała następujące problemy: Lidia Klupsz (MK, Warszawa): Program Błękitnej Tarczy w krajach Unii Europejskiej, Krzysztof Sałaciński (MK, Warszawa): Wdrażanie Międzynarodowego Programu Błękitnej Tarczy w Polsce, dr Halina Rosa (UMK, Toruń): Konserwatorskie opracowanie zbiorów książek i archiwaliów, jego zakres i wykorzystanie do celów planowania działań ochronnych na wypadek zagrożeń i konfliktów, Izabela Damulewicz (Toruńskie Stowarzyszenie dla Ratowania Książek i Archiwaliów, Toruń): Opracowanie konserwatorskie kolekcji inkunabułów i starodruków w Bibliotece Seminarium Duchownego HOSIANUM w Olsztynie, Grażyna Musiał (Muzeum Narodowe, Poznań): Ocena zniszczeń zbiorów Gabinetu Rycin Muzeum Narodowego w Poznaniu oraz opracowanie długofalowego projektu konserwacji i restauracji tego zbioru, Ewa Potrzebnicka (Biblioteka Narodowa, Warszawa): Realizacja zadań Błękitnej Tarczy w punkcie kontaktowo-informacyjnym w Bibliotece Narodowej w Warszawie, Teresa Szymorowska (Książnica Kopernikańska, Toruń): Zabezpieczenie zbiorów i programy na wypadek katastrof w największych bibliotekach toruńskich, Andrzej Samarek, Jerzy Gawęda (przedstawiciele Urzędu Wojewódzkiego i Miejskiego ds. Zarządzania Kryzysowego, Toruń): Organizacja oraz funkcjonowanie struktur reagowania kryzysowego na przykładzie miasta Torunia i Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

Wnioski uczestników sympozjum Błękitnej Tarczy Rola Międzynarodowego Komitetu Błękitnej Tarczy w dążeniu do bezpieczeństwa dóbr kultury sformułowała komisja wnioskowa w składzie: Bożena Bednarek-Michalska - BG UMK Toruń, Halina Rosa - UMK Toruń, Marek Rubnikowicz - Woj. Konserwator Zabytków, Toruń, Krzysztof Sałaciński - Ministerstwo Kultury, Warszawa, Władysław Sobucki - BN, Warszawa, Alicja B. Strzelczyk - UMK, Toruń, Teresa Szymorowska - Książnica Kopernikańska, Toruń.

Uczestnicy konferencji wnioskowali o:

• szersze spopularyzowanie w środowiskach kultury działalności Punktów Kontaktowych Błękitnej Tarczy, tj. Punktów pogotowia - pomocy i doradztwa na rzecz zagrożonych dóbr kultury,
• aktualizację planów regionalnych zarządzania kryzysowego z uwzględnieniem potrzeb specyfiki instytucji, mających pod opieką zasoby zabytkowe,
• potrzebę priorytetowego traktowania przez władze samorządowe wniosków przygotowanych do funduszy strukturalnych z zakresu bezpieczeństwa zbiorów stanowiących wspólne dziedzictwo kultury,
• ścisłą współpracę w zakresie wzajemnego informowania się o ekspertach, prowadzonych działaniach i instytucjach zajmujących się ochroną dziedzictwa kulturowego, jak również informowania służb samorządowych i państwowych o działalności Błękitnej Tarczy.

"KONSERWACJE" to również Targi, spotkanie producentów materiałów konserwatorskich i technologii wspomagających procesy ochrony oraz konserwacji zabytków, instytucji, organizacji i uczelni zawiązanych z ochroną zabytków. Nie brakowało na nich przedstawicieli rzemiosła artystycznego, którzy często niosą niezastąpioną pomoc w rekonstrukcji zabytków oraz muzeów prowadzących bardzo ciekawą pozanaukową działalność. Uzupełnieniem oferty targowej są wydawnictwa branżowe - prasa oraz wydawnictwa albumowe. Tę bogatą kolekcję firm można w każdej chwili odtworzyć dzięki przygotowanemu starannie katalogowi firm biorących udział w Targach Konserwacje 2003. Tegoroczne targi zostały wzbogacone o WARSZTATY odbywające się na terenie miasta, co umożliwiło wystawcom prezentacje nie tylko w halach targowych, ale również na zewnątrz, w plenerze.

IX Spotkania Konserwatorskie "KONSERWACJE 2003" oraz VI Forum Konserwatorów Zabytków / Mirosława Wojtczak// W: Biuletyn EBIB [Dokument elektroniczny] / red. naczelny Bożena Bednarek-Michalska. - Nr 11/2003 (51) grudzień. - Czasopismo elektroniczne. - [Warszawa] : Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich KWE, 2003. - Tryb dostępu: http://www.ebib.pl/2003/51/wojtczak.php. - Tyt. z pierwszego ekranu. - ISSN 1507-7187