Nr 3/2005 (64), Książka dla dzieci i młodzieży. Komunikat
| | Nr 3/2005 (64), Książka dla dzieci i młodzieży. Komunikat |
|
 | | | |
Barbara Szczepańska
| |||
| | ||
| Od grudnia 2004 r. Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO) pracuje nad Konwencją o ochronie różnorodności treści kulturowych oraz wypowiedzi artystycznych. Impulsem do przygotowania Konwencji stała się Deklaracja w sprawie różnorodności kulturowej (Universal Declaration on Cultural Diversity) przyjęta przez państwa członkowskie w 2001 r. Na początku 2005 roku odbyły się w tym temacie liczne konsultacje międzyrządowe, także z organizacjami pozarządowymi. Jedną z organizacji pozarządowych, które zostały zaproszone do prac nad tekstem Konwencji, jest IFLA. IFLA stoi na stanowisku, że bibliotekarze są naturalnym partnerem UNESCO w sprawie prac nad Konwencją, ponieważ podstawowe wartości organizacji, czyli zapewnienie powszechnego i równego dostępu do informacji, idei i wytworów wyobraźni, są zgodne z założeniami Konwencji. Zdaniem IFLA ważne jest także zachowanie równowagi i poszanowanie praw wszystkich stron wyrażone w treści Konwencji. Największy niepokój IFLA budzi położenie nacisku na ochronę praw własności intelektualnej, a nie na ochronę dóbr kultury w samych sobie. Zdaniem IFLA takie ujęcie zagadnienia może spowodować zbytnie przechylenie treści Konwencji w stronę właścicieli praw autorskich, co nie powinno mieć miejsca w przypadku dokumentu firmowanego przez taką organizację jak UNESCO. UNESCO powinno przyjąć Konwencję jesienią 2005 r. podczas Zgromadzenia Ogólnego. Poniżej zamieszczamy tłumaczenie projektu Konwencji.
9 lutego 2005 rok Międzynarodowa Federacja Bibliotecznych Stowarzyszeń i Instytucji (IFLA) reprezentuje interesy bibliotek i ośrodków informacji oraz ich użytkowników na całym świecie. Zabiera głos w imieniu bibliotekarzy i specjalistów informacji z całego świata, jest także organizacją pozarządową już od dawna uznawaną przez UNESCO. Jedną z podstawowych wartości IFLA stanowi przekonanie, że ludzie, społeczeństwa i organizacje potrzebują powszechnego i równego dostępu do informacji, idei i wytworów wyobraźni, aby osiągać sukcesy na polu społecznym, edukacyjnym, kulturalnym, demokratycznym i gospodarczym. Są to wartości zbieżne z tymi, jakie legły u podstaw projektu Konwencji. Dlatego właśnie biblioteki pragną być, a są do tego w naturalny sposób predestynowane, partnerami UNESCO w procesie tworzenia i wymiany zasobów kulturowych. Projekt konwencji zobowiązuje wszystkie instytucje, które ją przyjmą, do zapewniania każdemu człowiekowi możliwości tak wytwarzania i rozpowszechniania dóbr kultury, jak i dostępu do nich. Celem istnienia bibliotek - oraz pokrewnych im instytucji kulturalnych, archiwów i muzeów - jest wypełnianie tych zobowiązań. Bez względu na to, czy mowa o placówkach publicznych, czy prywatnych i gdziekolwiek by się one nie znajdowały, dokumentują, zabezpieczają i udostępniają zarówno współczesne, jak i historyczne dobra kultury. Biblioteki stanowią jeden z najważniejszych elementów procesu edukacji w każdym jej rozumieniu. IFLA w pełni docenia wysiłki delegatów, gdyż zajmowali się oni wieloma trudnymi kwestiami, co w efekcie doprowadziło do powstania tak niezmiernie istotnej Konwencji. Szereg zapisów w przygotowywanym dokumencie budzi jednak niepokój, gdyż główny nacisk w Konwencji położony został nie na dbałość o dobra kultury, lecz na bardziej restrykcyjne przestrzeganie praw własności intelektualnej. Uważamy, że takie rozmieszczenie akcentów jest szczególnie niestosowne w dokumencie, który wywodzi się z deklaracji wzywającej do stosowania zrównoważonego prawa własności intelektualnej. Zrównoważone prawo - promujące w równej mierze prawa autorów, jak i potrzeby użytkowników, którzy domagają się dostępu do informacji - stanowi dla bibliotek sprawę najwyższej wagi. Istnieją już ważne międzynarodowe porozumienia handlowe oraz umowy dotyczące praw własności intelektualnej - a także instytucje międzynarodowej, takie jak WIPO (Światowa Organizacja Własności Intelektualnej) - zajmujące się wyżej wymienionymi kwestiami. Nalegamy, aby przygotowywana Konwencja nie stała się dokumentem mówiącym o prawach handlowych i prawach własności intelektualnej zamiast o międzynarodowej współpracy w celu promowania różnorodności kulturowej. Kontakt w imieniu IFLA:
http://www.ifla.org
Tłumaczenie Joanna Grześkowiak
Odnośniki:
Strona UNESCO z projektem Konwencji | |
| | | |
| |||
| | ||
