Małgorzata Kaczarowska Uniwersytet Warszawski Biblioteka Uniwersytecka Warszawa Powstanie i funkcjonowanie serwisu EBIB Digitalizacja w polskich bibliotekach

Serwis Digitalizacja w polskich bibliotekach, działający w ramach Serwisu Informacyjnego dla Bibliotekarzy i Specjalistów Informacji EBIB, powstał w odpowiedzi na konkretne zapotrzebowanie środowiska bibliotekarskiego. Obecnie coraz więcej bibliotek sięga po digitalizację, jako metodę ochrony zbiorów lub jako dodatkową formę udostępniania zbiorów. W niektórych bibliotekach tworzone są specjalne jednostki, odpowiedzialne za digitalizację, a także opracowywane są plany i strategie digitalizacji zbiorów. W innych digitalizuje się pojedyncze pozycje, często finansując to z dodatkowych grantów, a prace zlecane są firmom zewnętrznym.

Biblioteki prowadzące digitalizację zbiorów, a także te, które dopiero planowały taką działalność, były zainteresowane powstaniem serwisu w sieci Internet, który stałby się forum wymiany informacji o zbiorach zdigitalizowanych, przyszłych planach bibliotek, a także wykorzystywanym sprzęcie i innych kwestiach technicznych. Stworzenia takiego serwisu podjął się EBIB.

Ostateczne decyzja zapadła w połowie 2002 roku. Nowy serwis został uruchomiony 24 października 2002 roku. Wstępnie określono następujące cele serwisu:

• opracowanie ogólnokrajowej listy zbiorów zdigitalizowanych,
• zapobieganie dublowaniu projektów,
• ułatwianie koordynacji prac,
• ułatwienie wymiany doświadczeń między bibliotekami,
• umożliwienie stworzenia jednolitego, ogólnokrajowego planu digitalizacji zbiorów.

Obecnie^[1] w serwisie znajdują się dane dotyczące dziesięciu bibliotek. Listy pozycji zdigitalizowanych obejmują w sumie 239 obiektów. Serwis w 2003 roku został odwiedzony ponad 8600 razy.

Jako metodę gromadzenia danych wybrano ankietę, rozsyłaną na listy dyskusyjne - SPB i INFOBIB-L, a także bezpośrednio do bibliotek prowadzących digitalizację. W ankiecie znalazły się pytania o techniczne szczegóły wyposażenia pracowni i metod pracy, formy udostępniania, a także o zrealizowane i planowane projekty.

Struktura serwisu jest stosunkowo prosta - starano się osiągnąć jak największą przejrzystość prezentowanych informacji.

1. Strona główna serwisu - przykładowe informacje.
2. Podstrona - Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu.

Strona główna zawiera podstawowe informacje o zgłoszonych bibliotekach. Do informacji tych należą przede wszystkim dane o jednostce prowadzącej digitalizację i osobach kontaktowych, a także o wykorzystywanym sprzęcie i oprogramowaniu, typach digitalizowanych obiektów, rodzajach obrazu i formach udostępniania zdigitalizowanych zasobów czytelnikom. Na podstronach zostały umieszczone listy zbiorów zdigitalizowanych w poszczególnych placówkach, a także informacje o projektach bieżących i planowanych.

Obecnie serwis współtworzą następujące biblioteki:

• Biblioteka Główna Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie,
• Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy - Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego
• Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu
• Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie
• Biblioteka Instytutu Literatury Polskiej i Instytutu Kultury Polskiej Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego
• Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu
• Federacja Bibliotek Kościelnych FIDES
• Książnica Beskidzka w Bielsku-Białej
• Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska w Toruniu
• Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Łodzi

W najbliższym czasie serwis powiększy się o dane kolejnych bibliotek, m.in. Biblioteki Narodowej i Książnicy Cieszyńskiej.

W niedalekiej przyszłości planowane jest dodanie prostej wyszukiwarki, lub też przekształcenie list pozycji zdigitalizowanych w bazę danych, umożliwiającą jednoczesne przeszukanie wszystkich list w celu sprawdzenia, czy zawierają daną pozycję. Planowana jest także rozbudowa serwisu o kolejne biblioteki, prowadzące digitalizację zbiorów.

Na koniec warto przypomnieć, że serwis Digitalizacja w polskich bibliotekach istnieje tylko dzięki tworzącym go i przekazującym dane bibliotekom. Zadaniem redaktora serwisu jest zebranie i ujednolicenie tych danych. Pragniemy zatem przypomnieć o istnieniu tego serwisu i zaapelować o nadsyłanie nam wypełnionych ankiet.

Przypisy

[1] Stan na 20 września 2003 roku.