Grudziądz, dnia 26 czerwca 2001 roku
|
Książka - | nierozdzielny towarzysz,
przyjaciel bez interesu,
domownik bez naprzykrzania. |
| I. Krasicki
|
Nie sposób wyobrazić sobie jakiegokolwiek miasta, powiatu, czy gminy bez placówek
kultury, podobnie jak Grudziądza bez Biblioteki Miejskiej. Jej historia i działalność jest
ściśle związana z miastem i jego mieszkańcami.
2001 rok jest dla Biblioteki w Grudziądzu szczególny i wyjątkowy,
gdyż nałożyły się w nim aż trzy jubileusze:
- 90-lecie powstania gmachu,
- 80-lecie zorganizowania Biblioteki Towarzystwa Czytelni Ludowych,
- 55-lecie powojennej działalności Biblioteki Miejskiej.
Historia gmachu Biblioteki sięga lat 1908-1911, kiedy to niemieckie Towarzystwo Starożytności wybudowało ten piękny i zabytkowy budynek, z przeznaczeniem na swoją siedzibę. Od 1912
roku znalazły tu miejsce jeszcze trzy instytucje: niemiecka biblioteka, muzeum i archiwum miejskie Grudziądza. Dziś w tym budynku znajduje się Biblioteka Miejska. Z tamtych czasów
zachowała się kolekcja około 200 starodruków.
W rok po odzyskaniu niepodległości, to jest w 1921 roku zorganizowano w tym budynku polską bibliotekę założoną przez Towarzystwo Czytelni Ludowych. Obiekt dał schronienie jeszcze dwóm innym instytucjom kultury: w latach 1922-1933 mieściła się tutaj sławna
Pomorska Szkoła Sztuk Plastycznych prowadzona przez prof. Wacława Szczeblewskiego
oraz Polskie Towarzystwo Krajoznawcze pod kierunkiem ks. dra Wadysława Łęgi.
We wrześniu 1939 roku Niemcy wkroczyli do Grudziądza i rozpoczęli okupację
miasta od zniszczenia jakichkolwiek zalążków polskości. Spalili cały polski księgozbiór,
który liczył 35 000 tomów oraz wszystkie roczniki "Gazety Grudziądzkiej". Wywiezione
zostały zbiory muzealne, a także dokumenty archiwalne.
W okresie wojennym gmach ponownie staje się siedzibą biblioteki niemieckiej oraz muzeum
i archiwum niemieckiego.
W wyniku ciężkich walk o Grudziądz, w 1945 roku, niemal całe miasto doszczętnie zniszczono. Jednym z nielicznych zabytków, które ocalały, był gmach biblioteki. Dlatego, już w półtora miesiąca po zakończeniu działań wojennych, można było przystąpić do organizacji biblioteki publicznej. Było to trudne zadanie, gdyż księgozbiór trzeba było budować właściwie od podstaw, ponieważ zachowała się jedynie część niemieckiego księgozbioru. Tego wyzwania podjęła się pierwsza kierowniczka i organizatorka tej instytucji Helena Minkiewicz, która kierowała nią do 1972 roku. 20 maja 1946 roku, w oparciu o "Dekret o bibliotekach i opiece nad zbiorami bibliotecznymi" z dnia 17 kwietnia 1946 roku, następuje uroczyste otwarcie Miejskiej Biblioteki Publicznej w Grudziądzu. W najstarszym zachowanym sprawozdaniu z działalności biblioteki z 1947 roku podano następującą informację:
" Biblioteka posiada 1 436 książek polskich, z których korzysta 1 201 czytelników.
Instytucja finansowana jest z budżetu Zarządu Miasta i pracują w niej trzy bibliotekarki".
Biblioteka w kolejnych latach zaczyna się prężnie rozwijać. Już w 1949 roku przy ul. Chełmińskiej powstaje pierwsza filia biblioteczna, a w miarę odbudowy i rozbudowy miasta następuje
systematyczny rozwój sieci filii bibliotecznych. Początkowe lata działalności Biblioteki, to
przede wszystkim wypożyczanie książek, ale już w 1950 roku powstaje pierwsza czytelnia z księgozbiorem podręcznym. A gdy w 1956 roku Muzeum zostało przeniesione do odrestaurowanych obiektów, Biblioteka mogła zorganizować kolejne czytelnie: dziecięcą i pierwszą w kraju
czytelnię młodzieżową.
W latach 1973-1975 budynek Biblioteki Głównej przechodzi gruntowny remont i adaptację
pomieszczeń. Staje się on wyłącznie siedzibą biblioteki, która przez 15 lat pełniła także
funkcję ponadlokalną - była Biblioteką Miasta i Rejonu grudziądzkiego z pięcioma bibliotekami okolicznych gmin.
Tyle historii. Obecnie Biblioteka Miejska im. Wiktora Kulerskiego, kierowana od 1972 roku przez Karolę Skowrońską, to: Biblioteka Główna, dziesięć filii i sześć punktów bibliotecznych. Dostojna jubilatka zebrała w ciągu 55 lat swojej działalności 230 tysięcy jednostek
bibliotecznych starając się jak najpełniej zabezpieczyć potrzeby 100 tysięcznego Grudziądza.
Wypożycza rocznie prawie 500 tys. woluminów książek i innych zbiorów bibliotecznych dla
21 155 stałych czytelników (dane z 31 grudnia 2000 roku). Wśród zbiorów na szczególną uwagę
zasługują pozycje dotyczące Grudziądza i okolic, kolekcja Adama Wolnikowskiego, rękopisy,
starodruki, archiwalne roczniki czasopism, między innymi "Gazety Grudziądzkiej" z lat międzywojennych, mikrofilmy Kodeksów Grudziądzkich.
Ponadto w gmachu ma swoją siedzibę od 1976 roku Grudziądzkie Towarzystwo Kultury, a od
1990 - Fundacja na Rzecz Tradycji Jazdy Polskiej.
Wśród filii bibliotecznych jest kilka specjalistycznych: biblioteka szpitalna prowadząca działalność biblioterapeutyczną, biblioteka integracyjna z Ośrodkiem Czytelnictwa Niepełnosprawnych i z kolekcją, tzw. książki mówionej (ponad 15 tys. kaset magnetofonowych) oraz biblioteka pedagogiczna.
Biblioteka Miejska w Grudziądzu jest biblioteką nowoczesną i wszechstronną, częściowo skomputeryzowaną, z własnymi stronami w Internecie oraz ze stanowiskami internetowymi dla czytelników. Księgozbiór jest systematycznie wzbogacany: o najnowszą literaturę ze wszystkich dziedzin wiedzy, w zbiory regionalne kupowane na aukcjach antykwarycznych i w polskich antykwariatach, a także o dokumenty życia społecznego.
To instytucja organizująca wiele przedsięwzięć kulturalnych, prowadząca dystrybucję publikacji o Grudziądzu, wydająca własne publikacje i informatory. Współpracuje z bibliotekami
w regionie, a także za granicą oraz ze Stowarzyszeniem Bibliotekarz Polskich, jest w ogólnopolskiej sieci wypożyczeń bibliotecznych...
Lecz nie byłby to pełny obraz dzisiejszej biblioteki, gdyby nie wspomnieć o jej czytelnikach i pracownikach. Ten potrójny jubileusz był wspaniałą okazją, aby podziękować wszystkim,
którzy przysłużyli się do dzisiejszej świetności tej instytucji. Szczególne podziękowania złożono Zarządowi Miasta Grudziądza oraz wszystkim instytucjom kultury, które ściśle współpracują z Biblioteką, a także tym, którzy wspierają jej pracę.
Nie mogło zabraknąć również podziękowań i wyróżnień dla pracowników Biblioteki. Wśród emerytowanych pracowników wyróżniono: Helenę Minkiewicz, Krystynę Florkowską, Genowefę
Dubicką, Alinę Gronowską, Barbarę Krzyś, Izabelę Miklikowską, Halinę Miąsko, Annę
Porembską, Danutę Steinbiss, Kazimierę Tkaczyńską, Krystynę Truskawę.
Wyróżniono także najwierniejszą czytelniczkę - Stanisławę Antkowiak, która jest z biblioteką
związana od 1946 roku.
Ponadto odznaczone odznaką "Zasłużony Działacz Kultury" zostały: Aleksandra Boryń, Elżbieta
Drużyńska, Grażyna Dunajska, Anna Kowalska, Violetta Tomaszewska oraz Teresa Nowak -
bibliotekarka Zespołu Szkół Technicznych.
Dyrektor Karola Skowrońska otrzymała nagrodę Marszałka Sejmiku Wojewódzkiego.
Na uroczystość jubileuszową w dniu 24 maja br. przybyli między innym: wicewojewoda Zbigniew Muchliński, wicemarszałek Jan Szopiński i prezydent miasta Bożesław Tafelski.
Całość uświetniona została czterema wystawami: "Praski poranek" - fotogramy Teresy Mazurkiewicz; "Biblioteka w oczach dziecka" - prace plastyczne dzieci; "Z historii Biblioteki Miejskiej" - wybór fotografii i dokumentów oraz "Kwiatowe marzenia" - fotogramy Helgi Rethfeld bibliotekarki z Gutersloh.
Dzisiaj stoją przed Biblioteką nowe wyzwania i zadania, którym jak zwykle będzie starała
się sprostać i kontynuować dobre tradycje.
|
