Nr 3/2002 (32), Reklama usług bibliotecznych. Prezentacje
| |
Nr 3/2002 (32), Reklama usług bibliotecznych. Prezentacje |
|
 |
|
|
|
Wioletta Stępień
|
|||
|
|
||
|
O biblioteceSzkoła Podstawowa nr 12 w Bełchatowie powstała w 1992 roku jako nowoczesna placówka oświatowa. Od początku swego istnienia zarządzana jest przez jednego dyrektora, który zadbał również o utworzenie nowoczesnej i bogatej biblioteki, stanowiącej ośrodek informacji dla uczniów, nauczycieli i rodziców oraz ośrodek edukacji czytelniczej i informacyjnej. Lokal przeznaczony na bibliotekę składał się z szatni, dużej, widnej czytelni, wypożyczalni oraz pokoju do opracowania zbiorów. Pomieszczenia biblioteczne wyposażone zostały, oprócz podstawowych mebli, w telewizor, odtwarzacz kaset wideo, radiomagnetofon itp. Wraz z kolejnym rokiem szkolnym przybywało dzieci. W 1997 roku utworzono 82 oddziały szkolne i osiem zerówek. Szkoła została zbudowana z myślą o 1000 uczniów, a uczyło się w niej ponad 2000 dzieci. Musieliśmy zrezygnować z czytelni, która została przekształcona w salę lekcyjną. Praca z czytelnikami zmieniła się ze względu na braki lokalowe (strata czytelni) oraz utrudnione przejście do biblioteki przez nową salę lekcyjną. Chcąc dostosować się do istniejących warunków, został zlikwidowany pokój do opracowania zbiorów, w którym ulokowano księgozbiór podręczny, a w wypożyczalni powstał dodatkowo kącik do cichej pracy. Zrobiło się ciasno, ale istniała możliwość przeprowadzenia zajęć w bibliotece z młodszymi uczniami oraz przypadkowego wykorzystania byłej czytelni. Uczniowie nie mieli wygód, ale siedzące miejsce na dywanie wystarczyło do przeprowadzenia lekcji w odpowiedniej atmosferze, a dzieci miały bezpośredni kontakt z księgozbiorem. Wraz z reformą oświaty i powstaniem gimnazjów, w 1999 roku przy szkole podstawowej powstała również szkoła gimnazjalna. Ze względu na rosnącą ilość uczniów i rozrastający się księgozbiór oraz podwojenie etatów bibliotecznych, biblioteka - początkowo wspólna - uległa rozdzieleniu. Polegało to na tym, że pomieszczenie po byłym pokoju opracowania zostało przekazane bibliotece gimnazjum, a nasza biblioteka pozostała w byłej wypożyczalni. Obecne jedno pomieszczenie biblioteczne o powierzchni 44 m2 pełni funkcję nowoczesnego centrum informacji dla 1200 uczniów. Dzięki zdolnościom organizacyjnym, zapałowi do pracy i poczuciu odpowiedzialności za przyjęte obowiązki oraz pomysłowości i dużemu nakładowi pracy zorganizowałyśmy:
Biblioteka czynna jest codziennie od godz. 800 do 1630. Wypożyczalnia jest dostępna dla uczniów cztery dni w tygodniu - środa jest dniem prac wewnętrznych oraz dniem, w którym odbywają się spotkania z Kołem Miłośników Biblioteki. Księgozbiór podręczny udostępniany jest codziennie. W bibliotece zatrudnione są trzy osoby w pełnym wymiarze godzin. Realizujemy zadania szkoły wyznaczone przez jej statut i ustawę o systemie oświaty. Planowane zadania obejmują prace organizacyjno-techniczne, pracę pedagogiczną, m.in. edukację czytelniczo-informacyjną oraz współpracę z agendami szkolnymi, z rodzicami i z różnymi instytucjami. W poszukiwaniu lepszych metod pracy i chęci doskonalenia się uczestniczymy w wielu spotkaniach i warsztatach metodycznych, kursach doskonalących, spotkaniach z wydawcami, autorami i ludźmi kultury. Na bieżąco rozszerzamy swoją wiedzę ogólną, a także znajomość pedagogiki, dydaktyki, psychologii, aby zrozumieć zachowania uczniów i pomóc im. Staramy się utrzymać wysoki poziom kultury czytelniczej, orientować się w literaturze fachowej oraz dla dzieci i młodzieży, śledzić rynek wydawniczy i wykorzystywać źródła informacji o nowościach wydawniczych oraz znać aktualne programy nauczania i przepisy prawne dotyczące bibliotek szkolnych. KsięgozbiórKsięgozbiór biblioteki liczy ponad 12000 woluminów, 250 kaset wideo, 300 kaset magnetofonowych, 150 płyt z programami multimedialnymi oraz pojedyncze gry dydaktyczne. Zbiory gromadzimy przede wszystkim z myślą o realizacji procesu dydaktyczno-wychowawczego, ale także troszczymy się o wydawnictwa zaspokajające indywidualne zainteresowania i upodobania czytelnicze uczniów. Podstawowe wydawnictwa informacji bezpośredniej - ogólne i specjalne (encyklopedie, leksykony, słowniki, atlasy, przewodniki, albumy itp.), książki pomocnicze do nauczania różnych przedmiotów oraz literatura popularno-naukowa stanowią 40% księgozbioru biblioteki szkolnej. Natomiast lektury podstawowe i uzupełniające do języka polskiego oraz wybrane pozycje beletrystyki pozalekturowej dla dzieci i młodzieży stanowią 50% księgozbioru. 10% obejmują podręczniki dla uczniów i nauczycieli, pozycje pomocne w pracy dydaktyczno-wychowawczej nauczycieli. Biblioteka prenumeruje ponad 40 tytułów czasopism, odpowiadających zainteresowaniom uczniów oraz niezbędnych w pracy nauczycieli. Ulegamy modzie czytelniczej i kupujemy tytuły, na które jest wzmożone zapotrzebowanie. Najmłodsi czytelnicy znajdą dla siebie takie czasopisma, jak: "Ciuchcia", "Świerszczyk", "Płomyczek", starsi uczniowie interesują się tytułami: "Popcorn", "Bravo", "Przyroda Polska", "Raj", "Poznaj swój kraj", "Poznaj świat", "Mówią Wieki" itd. Dla nauczycieli gromadzimy przedmiotowe czasopisma metodyczne, jak: "Biologia w Szkole", "Chemia w Szkole", "Geografia w Szkole", "Języki Obce w Szkole", "Wiadomości Historyczne", "Wychowanie Fizyczne i Zdrowotne" itd. oraz czasopisma fachowe bibliotekarskie i poświęcone literaturze dla dzieci i młodzieży, jak: "Biblioteka w Szkole", "Poradnik Bibliotekarza", "Przewodnik Bibliograficzny", "Nowe Książki", "Guliwer". Ze względu na brak czytelni i duże zainteresowanie uczniów i nauczycieli czasopismami, praktykujemy wypożyczanie ich na jeden dzień do domu. Księgozbiór biblioteki szkolnej stanowi podstawowy warsztat pracy uczniów i nauczycieli, więc bardzo ważnym elementem jest prawidłowe rozmieszczenie zbiorów przy wolnym dostępie do półek. Księgozbiór ustawiony jest w układzie działowo-alfabetycznym według Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej. Biblioteka prowadzi katalogi: alfabetyczny i rzeczowy książek oraz kartoteki: zagadnieniową, osobową, recenzji i ilustracyjną. Biblioteka w szkoleBibliotekarze uczestniczą w organizowaniu sprawnego obiegu informacji w szkole poprzez wywieszanie w pokoju nauczycielskim, na tablicach informacyjnych zawiadomień o konkursach i imprezach bibliotecznych, akcjach dobroczynnych, nowościach książkowych. Realizujemy zastępstwa za nieobecnych nauczycieli, przeprowadzając zajęcia z edukacji czytelniczej lub lekcje tematyczne dotyczące zainteresowań czytelniczych, edukacji ekologicznej, regionalnej oraz podsumowujące wydarzenia poprzedniego stulecia. Dzięki zastępstwom mamy czas na dłuższy kontakt z grupą uczniów i możemy przypomnieć o terminach zwrotu książek, a przy okazji zaprezentować nowości zakupione do biblioteki. Pomagamy nauczycielom w przygotowaniach ważnych uroczystości szkolnych, wyszukując materiały repertuarowe w zbiorach biblioteki. Współpracujemy również z Samorządem Uczniowskim przy organizacji dużych imprez szkolnych, np. Urodziny Patrona Szkoły - Kornela Makuszyńskiego (gazetka informacyjna o Kornelu Makuszyńskim i wystawa książek w holu głównym szkoły: "Kornel Makuszyński - człowiek, który rozpraszał smutek"), konkursu "Wielkanocne Palemki", konkursu wiedzy o regionie "Bełchatów moje miasto wczoraj, dziś i jutro" itp. W ostatnich latach zacieśniła się współpraca z Komitetem Rodzicielskim, który sponsoruje imprezy biblioteczne, uzupełnia księgozbiór. Prowadzimy negocjacje w sprawie skomputeryzowania biblioteki szkolnej. Chcąc bliżej poznać opinie uczniów na temat biblioteki, przeprowadziliśmy badania ankietowe "Oceń bibliotekę szkolną". Ankieta dała pełny obraz działalności biblioteki szkolnej i panującej w niej atmosfery, która w decydującej części świadczy o częstotliwości odwiedzin czytelnika oraz o pełnieniu ważnej roli w procesie dydaktycznym i wychowawczym. Odpowiedzi wskazały, że większość ankietowanych przychodzi do biblioteki i korzysta nie tylko z lektur obowiązkowych, ale i z bogatego księgozbioru podręcznego. Potrafią posługiwać się katalogiem alfabetycznym i rzeczowym. Gdy natrafiają na trudności, zawsze proszą o pomoc bibliotekarza. Dużym zainteresowaniem cieszą się imprezy organizowane przez bibliotekę. Należą do nich konkursy, wystawy, imprezy czytelnicze. Do obowiązków bibliotekarzy należy również prowadzenie lekcji bibliotecznych. Ankieta wskazała, że cieszą się one dużą popularnością wśród uczniów ze względu na ciekawą tematykę i okazję do poszerzania wiedzy. Czytelnicy chcieliby, aby nasza biblioteka była większa i dawała większą swobodę korzystania z księgozbioru. Ankietowani sugerowali, aby biblioteka była wyposażona w komputery. W odpowiedzi na pytanie, które miało ocenić atmosferę panującą w bibliotece, ankietowani wystawili najwyższe noty. Koło Miłośników BibliotekiW bibliotece szkolnej istnieje Koło Miłośników Biblioteki skupiające uczennice V i VI klasy. Raz w tygodniu pomagają one w pracach, których głównym celem jest poprawa funkcjonowania biblioteki. W Kole zostały wyodrębnione cztery grupy:
Katalog ilustrowany dla najmłodszych czytelników tworzy zbiór kart, które zawierają informację o książkach z działu baśnie, bajki i wierszyki oraz o lekturach szkolnych dla klas I-III. Każda karta zawiera: opis bibliograficzny pierwszego stopnia szczegółowości, ilustrację, adnotację zalecającą oraz sygnaturę. Katalog ilustrowany składa się z kart formatu A4, umieszczonych w przeźroczystych koszulkach i wpiętych do segregatora w układzie alfabetycznym. Cieszy się dużym zainteresowaniem, szczególnie wśród pierwszoklasistów. Uczennice z Koła Miłośników Biblioteki chętnie wykonują karty katalogowe, pozostawiając w bibliotece ślad swojej działalności (każda ilustracja jest podpisana). Tak wykonany katalog jest niezwykle funkcjonalny, czytelny i trwały. Zachowuje estetyczny wygląd nawet po wielokrotnym użyciu. Czas poświęcony na wykonanie tego kolorowego katalogu oraz środki finansowe na zakup niezbędnych materiałów (segregatory, ofertówki, brystol) z całą pewnością opłacają się - owocują wzrostem czytelnictwa lektur oraz stanowią doskonałą pomoc dydaktyczną wykorzystywaną nie tylko przez bibliotekarzy, ale i przez nauczycieli nauczania początkowego. Praca z młodzieżą jest interesująca i przynosi dużo satysfakcji. Sporo trudu i pomysłowości wymaga jednak zachęcenie uczniów do działania. Uczennice współpracujące z biblioteką poszerzają swoją wiedzę o książce, nabywają praktycznych umiejętności z zakresu techniki bibliotecznej, rozwijają różnorodne zdolności oraz zainteresowania czytelnicze, uczą się współdziałania w grupie i poczucia odpowiedzialności, sensownie spędzając czas. Działalność pozalekcyjna biblioteki przygotowuje uczniów do aktywnego uczestnictwa w życiu kulturalnym. Imprezy czytelniczeBiblioteka organizuje wiele imprez dla określonych grup czytelników w różnym wieku, na przykład:
Największym zainteresowaniem cieszy się jednak organizowane od roku pięciodniowe "Szkolne Święto Książki", na które składają się:
"Szkolne Święto Książki" rozpoczyna kiermasz książek zorganizowany przy współpracy z zaprzyjaźnioną księgarnią, która przygotowuje specjalną ofertę wydawniczą: począwszy od bajek, wierszyków poprzez literaturę przygodową, przyrodniczą, obyczajową, historyczną, po książki popularnonaukowe i podręczniki. Uczniowie dzięki tej formie promocji mają możliwość kontaktu z książkami, mogą je obejrzeć, przekartkować i kupić lub odłożyć na miejsce. Chociaż więcej było oglądających niż kupujących, to jednak kiermasz cieszył się dużym zainteresowaniem i spełnił swoje zadanie - zbliżył uczniów do książki i biblioteki. Drugiego dnia odbyła się w bibliotece loteria fantowa, której celem było zapewnienie dobrej zabawy i pozyskanie funduszy na nowe książki. Założyliśmy, że losy muszą być stosunkowo tanie i wszystkie "wygrane", aby żadne dziecko nie poczuło się zawiedzone. Z urzędowym pismem sygnowanym przez dyrektora szkoły szukaliśmy sponsorów. Większość instytucji traktowała nas z dużą życzliwością, chociaż nie wszyscy byli zainteresowani akcją. Każdy ofiarodawca otrzymał osobiście pisemne podziękowanie za sponsorowanie "Szkolnego Święta Książki", a dodatkowo oficjalne podziękowanie ukazało się na łamach lokalnego tygodnika "Fakty", w którym impreza została opisana. Zgromadzono 1300 fantów na loterię oraz wartościowe nagrody na konkursy plastyczne i "Biblioladę". Fanty na loterii były różnej wartości, m.in. krzesło biurkowe na kółkach, książki, plecaki, płyty kompaktowe, kasety wideo, kasety magnetofonowe, czapeczki, koszulki, przybory szkolne, kosmetyki, maskotki, bilety wstępu do muzeum, napoje, albumy fotograficzne, witaminy, zabawki, gry planszowe itp. Losy znajdowały się w szklanych naczyniach i były sprzedawane po 1,00 PLN. W pierwszej turze sprzedano uczniom po jednym losie, aby starczyło dla tych, którzy przychodzą do szkoły na późniejsze godziny. Dla uniknięcia bałaganu i przepełnienia (szkoła liczy około 1400 uczniów) sprzedaż losów odbywała się również podczas lekcji - młodsze klasy przychodziły pod opieką nauczyciela. Po godzinie 1500, gdy do szkoły przyszły wszystkie klasy, każdy chętny mógł kupić dowolną ilość losów. Organizacja była bardzo sprawna, a wszystkie losy zostały sprzedane. Imprezą żyła cała szkoła. Wpłynęła na to atrakcyjność fantów, niska cena losów i promująca loterię akcja reklamowa, na którą złożyły się:
Przygotowanie i przeprowadzenie loterii wymagało ogromnego nakładu pracy (poszukiwanie sponsorów, odbiór darów, dostarczenie sponsorom podziękowań, oprawa plastyczna imprezy, znakowanie fantów, uzupełnienie list itp.). Były to cztery tygodnie wysiłku, który przyniósł korzyści, również finansowe - 1300 PLN. Kwota ta została przeznaczona na zakup nowych książek. Trzeciego dnia odbyła się "Bibliolada", czyli międzyklasowy konkurs biblioteczny, mający na celu sprawdzenie:
Uczestnikami konkursu byli reprezentanci klas V i VI, którzy zwyciężyli w pierwszym etapie "Bibliolady" na poziomie klasowym. Czwartego dnia "Szkolnego Święta Książki" odbyły się konkursy plastyczne. Miały one na celu:
Poszczególne klasy brały udział w konkursach na temat:
Dzieci bardzo chętnie wypowiadały się w formie plastycznej, tworząc przepiękne prace w różnych technikach. Podsumowaniem "Szkolnego Święta Książki" było uroczyste zakończenie połączone z ogłoszeniem wyników poszczególnych konkursów, wręczeniem nagród zwycięzcom oraz występami artystycznymi przygotowanymi przez uczennice z Koła Miłośników Biblioteki. Biblioteka dla rodzicówBiblioteka stara się również utrzymywać kontakt z rodzicami, między innymi poprzez organizowanie w dniach zebrań wystaw (np. "Problemy wychowawcze", "Profilaktyka zagrożeń: alkohol, nikotyna, narkomania, AIDS i inne"). Przygotowując wystawy, wykorzystujemy książki i filmy wideo zgromadzone w naszej bibliotece, Bibliotece Pedagogicznej w Bełchatowie oraz bezpłatne broszury, informatory i ulotki z ośrodków pomocy społecznej, Klubu Anonimowych Alkoholików, Monaru, poradni psychologicznej. O wystawach rodzice dowiadują się z plakatów wywieszonych na drzwiach wejściowych do szkoły. Wystawy spotkały się z dużym zainteresowaniem rodziców. Większość odwiedzających nie była świadoma, że jest tak wiele publikacji na interesujące ich tematy i że można je kupić w księgarni albo wypożyczyć z biblioteki. Dzięki tym przedsięwzięciom udało się przybliżyć rodzicom różne problemy oraz zaprezentować fachowe, ale zarazem przystępne opracowania. Rozmawiając z rodzicami, pracownicy biblioteki mogli podzielić się swoją wiedzą, zachęcić do korzystania z biblioteki szkolnej i biblioteki pedagogicznej oraz przekonać do odwiedzenia księgarni. Niektórzy rodzice po tych spotkaniach zaczęli korzystać z usług naszej biblioteki, stając się - co prawda niewielką - grupą zaprzyjaźnionych czytelników-rodziców. Zdarzają się sytuacje, że rodzic wraca do nas, aby podzielić się wiadomościami o metodach postępowania z dziećmi i efektach, jakie przynoszą, a wszystko to pod wpływem lektury, do której udało nam się go zachęcić. W takich rozmowach niezwykle przydatne okazało się przygotowanie biblioterapeutyczne.[1] W wypadku poważnych problemów wychowawczych kierujemy rodziców do pedagoga szkolnego lub podajemy adres odpowiedniej placówki, która jest w stanie im pomóc. W ramach obserwacji i analizy aktywności czytelniczej uczniów przeprowadziłyśmy badania na temat zainteresowań czytelniczych uczniów, kierując jedną z ankiet - "Korzyści wynikających z czytania książek" - do rodziców. Celem ankiety było poznanie opinii rodziców na temat kontaktu ich dzieci z książką, a przede wszystkim zwrócenie uwagi na korzyści wynikające z czytania książek. Większość rodziców uważa, że dziecko czytając książki:
Współpraca z innymi instytucjami kulturalnymi oraz społecznymiBiblioteka od kilku lat współpracuje z Biblioteką Pedagogiczną w Bełchatowie. Bibliotekarze tej placówki udzielają nam cennych informacji dotyczących poprawnego katalogowania książek, właściwej klasyfikacji itp. oraz udostępniają nam na zasadzie wypożyczeń międzybibliotecznych literaturę popularnonaukową, czasopisma i materiały fachowe. Od początku powstania biblioteka szkolna współpracuje z Biblioteką Publiczną, tzn.: wymieniamy informacje na temat posiadanego księgozbioru, konsultujemy się w sprawach dotyczących wspólnych czytelników, informujemy o zestawie lektur na bieżący rok szkolny. Z uczniami klas VI odwiedzamy także, w ramach edukacji czytelniczej, tę bibliotekę, aby zapoznać ich z jej księgozbiorem, warsztatem informacyjnym, organizacją i działalnością. Bezpośredni kontakt uczniów z biblioteką publiczną znacznie powiększył grono jej czytelników. Trzy lata trwa współpraca biblioteki szkolnej ze Stowarzyszeniem MONAR - Uniwersytetem Życia dla Dzieci Specjalnej Troski w Bełchatowie. Przed Świętami Bożego Narodzenia ogłaszamy akcję "Dzieci - Dzieciom" - zbiórkę książek, przyborów szkolnych, zabawek i odzieży dla potrzebujących rówieśników. Od niedawna współpracujemy z gazetą lokalną "Fakty", w której staramy się przedstawiać ważniejsze imprezy biblioteczne oraz umieszczać podziękowania dla sponsorów naszych przedsięwzięć. Dużo czasu zajmują nam prace techniczne w bibliotece, organizowanie imprez czytelniczych, zastępstwa itd. W pewnym momencie trzeba się oderwać i zainteresować człowiekiem, dzieckiem, uczniem, czytelnikiem. Biblioteka szkolna spełnia swoje zadanie i bierze pod opiekę jednostkę. Jest to ciężka praca, wymaga sporego zaangażowania osoby prowadzącej. Ogromna wytrwałość pomaga bibliotekarzowi w udzieleniu czytelnikowi indywidualnej pomocy, nie zawsze związanej z wyborem książki. Dziecko, które przekracza próg biblioteki, nie może być pozostawione samo sobie, trzeba się nim zainteresować. Z wieloma uczniami zaprzyjaźniłyśmy się, poznałyśmy ich problemy i troski. Staramy się rozwijać ich zainteresowania, rozmawiać, wspierać psychicznie. Dzieci bardzo chętnie otwierają się widząc zainteresowanie swoją osobą. Głównie pomagamy uczniom mającym trudności w nauce w przygotowaniu lekcji poprzez wyszukanie odpowiednich do ich poziomu materiałów bibliotecznych. Nagrodą dla nas jest wiadomość o uzyskanej dobrej ocenie, słowo "dziękuję" oraz następna prośba o pomoc. Daje nam to poczucie, że my - bibliotekarze - jesteśmy potrzebni, chociaż nasza praca nie jest w pełni widoczna i doceniona. Przypisy[1] Autorka tekstu ukończyła specjalizację biblioterapia w Państwowym Pomaturalnym Studium Kształcenia Animatorów Kultury i Bibliotekarzy we Wrocławiu [przyp. red.]. 
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
||