Barbara Szczepanowska
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy (CIOP-PIB)
Warszawa

Systemy informacji naukowej - międzynarodowy system informacji o bezpieczeństwie i higienie pracy CIS

W tworzeniu nowoczesnych społeczeństw informacyjnych niezbędna jest szeroka współpraca międzynarodowa we wszelkich dziedzinach życia. Zarówno naukowcy, jak i praktycy w swych działaniach muszą opierać się na aktualnych i wiarygodnych informacjach o najnowszych osiągnięciach i stosowanych metodach w prezentowanych przez nich obszarach wiedzy, aby nie "wyważać otwartych drzwi" i nie wymyślać rozwiązań, które zastosowano już z dobrym skutkiem w innych krajach.
Dostęp do takich informacji mogą zapewnić tylko międzynarodowe systemy gromadzenia, opracowania, udostępniania i rozpowszechniania informacji, oparte obecnie na ogólnoświatowej sieci komputerowej i zasobach internetowych. Systemy informacji naukowej, obejmujące biblioteki, ośrodki informacji lub/i podobne wyspecjalizowane instytucje, funkcjonują na poziomie krajowym, regionalnym i międzynarodowym praktycznie we wszystkich dziedzinach wiedzy.

Jednym z takich systemów jest międzynarodowy system informacji o bezpieczeństwie i higienie pracy CIS. Bezpieczeństwo i higiena pracy jest dziedziną wiedzy i praktyki niezwykle szeroką, powiązaną z wieloma innymi, takimi jak: ergonomia, medycyna, chemia, fizyka, psychologia, nauka o środowisku, inżynieria produkcji, zarządzanie itp. Jej elementy występują także prawie we wszystkich naukach, dlatego jest bardzo trudna do "obsługi informacyjnej" i wymaga korzystania z wielu różnorodnych źródeł informacji.

System informacji CIS został zorganizowany przez Międzynarodowe Centrum Informacji o Bezpieczeństwie i Higienie Pracy CIS przy Międzynarodowym Biurze Pracy ILO (polski skrót - MOP) w Genewie, będącym sekretariatem i ciałem wykonawczym Międzynarodowej Organizacji Pracy (ang. - ILO).

Międzynarodowa Organizacja Pracy została utworzona w Genewie w 1919 r. podczas konferencji pokojowej w Paryżu, jako autonomiczna organizacja stowarzyszona z Ligą Narodów. Powstała w celu połączenia wysiłków rządów, pracodawców i pracowników na rzecz wspólnego działania dla polepszenia warunków pracy i życia na całym świecie. Jej działania mają na celu polepszanie warunków pracy, ochronę pracowników przed zagrożeniami i chorobami zawodowymi, ochronę pracy dzieci, młodzieży i kobiet, walkę z bezrobociem itp.

Międzynarodowe Biuro Pracy ILO jest instytucją zatrudniającą kilka tysięcy specjalistów z wielu krajów, którzy prowadzą działalność badawczą i międzynarodową współpracę techniczną, opracowują przepisy prawne, realizują działalność szkoleniową, wydawniczą i promocyjną. Wszystkie te działania związane są z szeroko pojętą problematyką pracy człowieka i wszelkich jej aspektów, takich jak: zapewnienie zdrowych i bezpiecznych warunków w pracy, umiejętności rozpoznawania i eliminowania lub ograniczania zagrożeń zawodowych, prawidłowe zarządzanie bezpieczeństwem itp.

Międzynarodowe Centrum CIS

Międzynarodowe Centrum Informacji o Bezpieczeństwie i Higienie Pracy CIS (International Occupational Safety and Health Centre), którego skrótowa nazwa CIS pochodzi od nazwy francuskiej (Centre International d'informations de Securite et de Sante au Travail), zostało zorganizowane w 1959 r. przez kilka organizacji międzynarodowych. Głównym celem działań Międzynarodowego Centrum CIS jest pogłębianie wiedzy osób pracujących na całym świecie na temat sposobów unikania zagrożeń zawodowych, a przez to ratowanie ich zdrowia i życia poprzez rozpowszechnianie informacji o szeroko pojętym bezpieczeństwie i higienie pracy. Międzynarodowe Centrum CIS gromadzi dokumenty z całego świata, prowadzi usługi informacyjne, publikuje wiele wydawnictw i baz danych, popularyzując wiedzę o bezpieczeństwie pracy. Opracowywane informacje są wykorzystywane przez specjalistów w wielu krajach, zarówno w pracach badawczych, jak w praktycznych działaniach związanych z ochroną człowieka w procesie pracy.

Centrum gromadzi piśmiennictwo dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, ergonomii, medycyny pracy, psychologii pracy, inżynierii środowiska i wielu dziedzin pokrewnych, a także udostępnia oryginały publikacji zainteresowanym użytkownikom.
Gromadzone informacje są opracowywane i upowszechniane w różnorodny sposób: zarówno w formie elektronicznej przez Internet, w postaci nośników elektronicznych - na płytach CD-ROM, jak również w postaci wielu drukowanych wydawnictw informacyjnych, które mają szczególne znaczenie dla użytkowników nie posiadających dostępu do komputera.
Ważnym wydawnictwem Centrum CIS w Genewie jest publikowany w języku angielskim i francuskim dwumiesięcznik Safety and Health at Work - ILO-CIS Bulletin zawierający m.in. informacje o najnowszych wydarzeniach na świecie, związanych z dziedziną bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bibliografię analityczną piśmiennictwa z tej dziedziny.
Opisy wybranych dokumentów są również zamieszczane w opracowywanej przez Centrum CIS komputerowej bazie danych CISDOC/CISILO. Baza ta, choć bardzo selektywna, jest uważana za jedną z najlepszych międzynarodowych baz danych z tej dziedziny.
Aby umożliwić użytkownikom dostęp do pełnych tekstów dokumentów, Centrum CIS od początku swej działalności opracowuje mikrofisze opisanych w Biuletynie CIS-ILO i w bazie CISDOC publikacji, a od 1998 r. zamieszcza pełne teksty w bazie CISDOC-TEXT. Międzynarodowe Centrum CIS opracowuje również inne bardziej specjalistyczne bazy danych, takie jak np. Chemical Safety Database, Occupational Safety and Health in Agriculture, Forestry and Livestock czy Your Health and Safety at Work. Innym wydawnictwem związanym z systemem informacji CIS jest CIS Newsletter, miesięcznik zawierający najnowsze informacje o użytecznych stronach internetowych, wydarzeniach, nowych publikacjach w formie drukowanej i elektronicznej, konferencjach i kursach z dziedziny bezpieczeństwa pracy na świecie.
Centrum sprawuje pieczę nad opracowywaniem bardzo ważnego wydawnictwa Międzynarodowej Organizacji Pracy - Encyklopedii bezpieczeństwa i higieny pracy ILO, opublikowanej w języku angielskim i francuskim, a tłumaczonej na narodowe języki w wielu krajach.
W Centrum prowadzone są usługi informacyjne (również w formie subskrypcji) - na zamówienie wyszukuje się literaturę. Opracowuje się i aktualizuje oraz szeroko udostępnia wiele wydawnictw CIS, np. potrzebny do klasyfikowania dokumentów Thesaurus CIS, pięciojęzyczny słownik z dziedziny bezpieczeństwa pracy Glossary. Tworzone są na bieżąco bibliografie tematyczne, opracowuje się podręczniki, materiały szkoleniowe, karty informacyjne z dziedziny medycyny, ergonomii i techniki oraz wiele innych produktów, udostępnianych w formie drukowanej, elektronicznej czy na dyskach optycznych.

Ważnym źródłem informacji o działalności i produktach Międzynarodowego Centrum CIS w Genewie, jak również o problematyce bezpieczeństwa i higieny pracy na świecie, jest witryna internetowa tego Centrum. Witryna ta: http://www.ilo.org/public/english/protection/safework/cis/intro/^[1] jest utrzymywana w ramach portalu Międzynarodowej Organizacji Pracy. Obejmuje ona wiele aktualizowanych na bieżąco stron, zawierających oprócz informacji o publikacjach, bazach danych, usługach informacyjnych, współpracy międzynarodowej Międzynarodowego Centrum, również linki do stron Międzynarodowej Organizacji Pracy, tekstów ważnych wydawnictw Międzynarodowego Biura Pracy, np. konwencji i rekomendacji ILO, stron regionalnych programów w dziedzinie bhp itp. Witryna CIS zawiera również informacje o nowych wydarzeniach, kursach, konferencjach oraz linki do innych instytucji.

Międzynarodowe Centrum CIS uczestniczy w wydarzeniach związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy na świecie, bierze udział w realizacji międzynarodowych programów ILO, np. w Azji, Afryce czy Rosji.

Międzynarodowa sieć Centrów CIS

Niezwykle ważnym zadaniem Międzynarodowego Centrum CIS w Genewie jest organizowanie sieci Centrów CIS oraz prowadzenie z nią współpracy.
Obecnie sieć liczy 136 centrów zlokalizowanych w 100 krajach na wszystkich kontynentach, w tym - w 30 krajach europejskich. Działają Krajowe Centra CIS (National CIS Centres) raz Centra Współpracujące (Collaborating CIS Centres), organizowane w krajach, gdzie ze względu na duży obszar lub wiele używanych języków jedno Centrum CIS nie wystarcza. Międzynarodowa sieć Krajowych i Współpracujących Centrów CIS jest bardzo zróżnicowana. W jej ramach działają zarówno jednoosobowe Centra CIS nie mające jeszcze komputerów (np. w Afryce czy Azji), jak i bardzo duże instytucje (np. Canadian Centre for Occupational Health and Safety CCOHS w Kanadzie czy National Institute of Occupational Safety and Health NIOSH w USA), z kilkudziesięcioosobowymi ośrodkami informacji, wyposażone w najnowszy sprzęt, mające własne portale internetowe i opracowujące wiele źródeł informacji w postaci drukowanej i elektronicznej.
Międzynarodowe Centrum CIS współpracuje ze wszystkimi centrami, a małe centra otrzymują w miarę możliwości pomoc merytoryczną i rzeczową, zarówno od Międzynarodowego Biura Pracy, jak i od innych dużych centrów.
Krajowe i Współpracujące Centra otrzymują od Centrum w Genewie bezpłatnie lub na warunkach preferencyjnych informacje i wydawnictwa, mogą brać udział w szkoleniach i spotkaniach, w pracach i projektach realizowanych przez Centrum w Genewie.

Zadaniem Krajowych i Współpracujących Centrów CIS jest m.in. rozpowszechnianie informacji o światowej problematyce bezpieczeństwa i higieny pracy uzyskanych z systemu informacji CIS, jak również promowanie na terenie kraju działalności i wydawnictw Międzynarodowego Centrum CIS oraz sieci centrów. Mogą też one pozyskiwać prenumeratorów usług informacyjnych oferowanych przez Centrum w Genewie.
Centra CIS wykorzystują materiały uzyskane poprzez system CIS w pracach informacyjnych, udostępniają je i wypożyczają poprzez biblioteki, wykorzystują przy opracowywaniu zestawień literatury na wybrane tematy czy tworzeniu własnych wydawnictw. Dzięki systemowi CIS centra te mogą podnieść jakość usług i dostarczyć specjalistom w swoim kraju najnowszych informacji o światowych osiągnięciach w omawianej dziedzinie. Krajowe Centra CIS są równocześnie zobowiązane do opracowywania dokumentacyjnego dla Międzynarodowego Centrum CIS najbardziej wartościowych krajowych wydawnictw z dziedziny bezpieczeństwa pracy i dziedzin pokrewnych. Wybrane opisy są zamieszczane przez Centrum w bazie CISDOC. Przesłane przez Centra Krajowe oryginały dokumentów są gromadzone w celu m.in. udostępniania użytkownikom oraz skanowania tekstów i zamieszczania ich w bazie CISDOC-TEXT.
Krajowe i Współpracujące Centra CIS mogą też opracowywać teksty informacyjne na temat działań związanych z bezpieczeństwem pracy w swoich krajach i zamieszczać je w międzynarodowych wydawnictwach CIS.
Dzięki systemowi CIS jest możliwe rozpowszechnianie na całym świecie informacji o osiągnięciach i rozwiązaniach stosowanych w danym kraju, szerokie promowanie krajowych instytucji, pomoc w nawiązywaniu współpracy międzynarodowej itp.

Centra CIS prowadzą współpracę z Międzynarodowym Centrum CIS, wymieniają się informacjami i wydawnictwami, informują wzajemnie o swych pracach i potrzebach krajowych użytkowników.

Ważnym źródłem informacji dla Centrów CIS jest opracowana przez Międzynarodowe Centrum oraz Centrum Kanadyjskie CCOHS witryna internetowa wspólna dla wszystkich Centrów CIS: http://www.ciscentres.org/^[2]. Każde centrum CIS może w niej zamieszczać informacje o swej działalności oraz o problemach bezpieczeństwa pracy w swoim kraju. Jest to szczególnie ważne dla krajów, których centra nie mają własnych stron internetowych. Witryna ta stanowi również forum dyskusyjne dla centrów CIS, ułatwia im szybką wymianę informacji i bliższą współpracę.

Polskie Krajowe Centrum CIS

Jednym z funkcjonujących w sieci Krajowych Centrów CIS jest centrum działające Polsce. Zostało ono zorganizowane w 1960 r., a więc już w rok po powstaniu Międzynarodowego Centrum CIS i całej sieci. Jest jednym z najdłużej działających centrów. Funkcję Krajowego Centrum CIS od początku pełni w Polsce Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy (CIOP-PIB).
Instytut powstał w 1950 r. i jest pierwszym w Polsce państwowym instytutem badawczym. W Instytucie m.in. prowadzi się badania naukowe w zakresie kształtowania bezpiecznego, higienicznego i ergonomicznego środowiska pracy, zgodnego z normami przyjętymi w państwach Unii Europejskiej, ustala się i opracowuje dokumentację najwyższych dopuszczalnych stężeń (NDS) i natężeń (NDN) czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, współpracuje z zakładami pracy w zakresie rozpoznawania, eliminacji i ograniczania zagrożeń i ryzyka zawodowego. Instytut prowadzi badania i certyfikację maszyn i urządzeń, środków ochrony indywidualnej i zbiorowej oraz systemów zarządzania bhp, opracowuje i opiniuje normy, prowadzi szkolenia i studia podyplomowe, jest aktywny w działalności promocyjno-informacyjnej i wydawniczej w dziedzinie problematyki bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w środowisku pracy.

W imieniu instytutu działalnością Polskiego Krajowego Centrum CIS zajmuje się Ośrodek Informacji Naukowej i Dokumentacji. Polskie Krajowe Centrum wykorzystuje system informacji CIS do uzyskiwania dla polskich teoretyków i praktyków potrzebnych informacji i dokumentów z innych krajów z dziedziny bezpieczeństwa pracy i dziedzin pokrewnych. Poprzez ten system rozpowszechnia się również informacje o polskich osiągnięciach w omawianej dziedzinie.

W ramach współpracy z siecią centrów CIS Krajowe Centrum pozyskuje nieodpłatnie informacje i wydawnictwa w różnych językach. Otrzymujemy na bieżąco wydawnictwa CIS, m. in. Biuletyn CIS-ILO, CIS Newsletter (w formie drukowanej i pocztą elektroniczną), nowe edycje tezaurusa CIS oraz wszystkie nowe pozycje wydawane przez Centrum w Genewie. Centrum Krajowe dysponuje wszystkimi dotychczasowymi wydawnictwami Międzynarodowego Centrum CIS oraz wieloma wydawnictwami Międzynarodowego Biura Pracy ILO, m.in. kolejnymi edycjami Encyklopedii bezpieczeństwa pracy ILO w kilku językach. Ponadto z innych centrów CIS Polskie Centrum otrzymuje czasopisma, biuletyny, broszury i książki, raporty z badań i działalności różnych instytucji, programy działań w dziedzinie bezpieczeństwa pracy w różnych krajach, bazy danych, katalogi wydawnictw, informacje o konferencjach itp. Krajowe Centrum CIS prenumeruje również bazę CISDOC, zamieszczoną wraz z kilkoma innymi bazami w ramach bazy OSH-ROM, oraz bazę CISDOC-TEXT zawierającą pełne teksty (do 150 stron) publikacji, opisanych w bazie CISDOC. Posiadanie tej bazy umożliwia dostarczanie użytkownikom pełnych tekstów wybranych dokumentów. Otrzymywane publikacje są gromadzone w bibliotece CIOP-PIB, opracowywane, udostępniane na miejscu i wypożyczane.

Informacje o pozyskanych publikacjach oraz teksty niektórych wydawnictw, np. CIS Newsletter są szeroko rozpowszechniane w różnych formach, np. ekspozycji w CIOP-PIB, rozpowszechniania materiałów informacyjnych na kursach prowadzonych w Instytucie i różnych imprezach związanych z bezpieczeństwem pracy, rozsyłania ich do użytkowników w całej Polsce w wersji elektronicznej i drukowanej. Systematycznie umieszcza się szereg informacji na utrzymywanych w ramach portalu CIOP-PIB stronach internetowych Polskiego Krajowego Centrum CIS: http://www.ciop.pl./1675.html^[3]. Informacje o działalności Międzynarodowego Centrum CIS oraz całej sieci są rozpowszechniane zarówno poprzez strony internetowe jak i artykuły umieszczane w prasie specjalistycznej, dotyczącej bezpieczeństwa pracy oraz informacji naukowej i bibliotekarstwa. Informacje na ten temat są także rozsyłane, jak również prezentowanie na miejscu w CIOP-PIB.
Na podstawie danych uzyskanych z systemu informacji CIS, Polskie Krajowe Centrum prowadzi działalność informacyjną i opracowuje wykazy literatury na określone tematy dla pracowników instytutu, uczestników kursów i szkoleń prowadzonych w CIOP-PIB, użytkowników biblioteki oraz wszystkich zainteresowanych w Polsce. Centrum CIS sprowadza poprzez inne Krajowe i Współpracujące Centra CIS potrzebne dla polskich użytkowników informacje czy oryginały dokumentów. Wykonuje również tłumaczenia wybranych materiałów.
Forma rozsyłania informacji i tekstów dokumentów (np. CIS Newsletter) do kilkudziesięciu polskich instytucji drogą elektroniczną została bardzo pozytywnie przyjęta wśród użytkowników Centrum CIS, a niektóre instytucje proszą o przesyłanie im dodatkowo wersji drukowanych.

Krajowe Centrum CIS poprzez międzynarodowy system informacji CIS rozpowszechnia również dane o polskich wydawnictwach i osiągnięciach w dziedzinie bezpieczeństwa pracy. Polskie Centrum opracowuje dla Międzynarodowego Centrum CIS analizy dokumentacyjne krajowych źródeł informacji - książek, artykułów, baz danych, filmów itp. Opisy wykonywane są zgodnie z wymogami Centrum CIS w Genewie, a treść dokumentu charakteryzowana jest za pomocą deskryptorów z tezaurusa CIS. Wybrane przez Międzynarodowe Centrum CIS analizy są zamieszczane w bazie CISDOC i Biuletynie CIS-ILO. Polskie Krajowe Centrum CIS opracowuje również krótkie teksty informacyjne o ważnych wydarzeniach w dziedzinie bezpieczeństwa oraz higieny pracy w Polsce i przekazuje do międzynarodowych wydawnictw związanych z CIS.

W celu prawidłowego doboru najlepszych polskich wydawnictw w 2002 roku rozpoczęto organizowanie grupy instytucji współpracujących z Polskim Centrum CIS. W pierwszym etapie współpracy instytucje te mają pomagać w typowaniu najbardziej wartościowych publikacji, w tym - publikacji własnej instytucji, i przekazywać oryginały dokumentów do Krajowego Centrum. Na podstawie tych dokumentów w Centrum opracowywane są w języku angielskim analizy dokumentacyjne tych wydawnictw i przekazywane wraz z oryginałem dokumentu do Międzynarodowego Centrum CIS. Analizy te są zamieszczane w wyborze w bazie CISDOC i w Biuletynie CIS-ILO. Wykazy opracowanych pozycji zamieszczane są również na stronach internetowych Krajowego Centrum CIS: http://www.ciop.pl./5552.html^[4]. Instytucje współpracujące mogą też opracowywać krótkie teksty informacyjne o ważnych polskich wydarzeniach związanych z bezpieczeństwem pracy, m.in. w ich instytucjach. Centrum CIS w Warszawie po przetłumaczeniu tych tekstów na język angielski przekazuje je do zamieszczenia w międzynarodowych wydawnictwach związanych z CIS oraz zamieszcza na stronach internetowych .

Dzięki współpracy z Międzynarodowym Centrum CIS zamieszczone w międzynarodowych wydawnictwach i bazach danych opisy polskich materiałów stanowią bezpłatną promocję zarówno dla konkretnych instytucji, jak i dla polskich osiągnięć w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Dlatego też zapraszamy krajowe instytucje (ich biblioteki i ośrodki informacji) związane z szeroko pojętym bezpieczeństwem pracy do współpracy z Polskim Krajowym Centrum CIS, polegającej m.in. na przekazywaniu do Centrum oryginałów najbardziej wartościowych publikacji swojej instytucji oraz krótkich tekstów informacyjnych o ważnych wydarzeniach. Współpracującym instytucjom Krajowe Centrum CIS będzie przesyłać w formie elektronicznej lub/i drukowanej informacje otrzymywane z sieci Centrów CIS.

Więcej informacji o sieci Centrów CIS, o Międzynarodowym i Polskim Centrum CIS, jak również o osiągnięciach w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy na świecie, można znaleźć na stronach internetowych związanych z systemem informacji naukowej CIS, m.in.:

• http://www.ilo.org/public/english/protection/safework/cis/intro/^[5],
• http://www.ciscentres.org/^[6],
• http://www.ciop.pl/^[7],
• http://www.ciop.pl./1567.html^[8],
• http://www.sheilapantry.com/^[9],
• http://www.sheilapantry.com/oshworld/^[10].

Wiele użytecznych informacji zawierają również witryny internetowe instytucji, które pełnią rolę Krajowych i Współpracujących Centrów CIS. Ich adresowy wykaz znajduje się m.in. na stronach http://www.ilo.org/public/english/protection/safework/cis/intro/^[11].

Osoby zainteresowane omówioną tematyką prosimy o kontakt:
Barbara Szczepanowska
Polskie Krajowe Centrum CIS
Centralny Instytut Ochrony Pracy-Państwowy Instytut Badawczy CIOP-PIB
00-701 Warszawa
ul. Czerniakowska 16
tel: (+48 22) 623 36 90
baszc@ciop.pl

Przypisy

[1] International Occupational Safety and Health Information Centre. In International Labour Organization [on-line]. [dostęp 29 września 2003]. Dostępny w World Wide Web: http://www.ilo.org/public/english/protection/safework/cis/intro/.

[2] CIS Centres [on-line]. [dostęp 29 września 2003]. Dostępny w World Wide Web: http://www.ciscentres.org/.

[3] Baza wiedzy dotycząca hałasu. In CIOP-PIB: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy [on-line]. [dostęp 29 września 2003]. Dostępny w World Wide Web: http://www.ciop.pl./1675.html.

[4] Wykaz opracowań dokumentacyjnych wg nr CIS (444 - 473) z dnia 28 sierpnia 2003 r. In CIOP-PIB: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy [on-line]. [dostęp 29 września 2003]. Dostępny w World Wide Web: http://www.ciop.pl./5552.html.

[5] Zob. przyp. 1.

[6] Zob. przyp. 2.

[7]  CIOP-PIB: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy [on-line]. [dostęp 29 września 2003]. Dostępny w World Wide Web: http://www.ciop.pl/.

[8] Bhp za granicą. In CIOP-PIB: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy [on-line]. [dostęp 29 września 2003]. Dostępny w World Wide Web: http://www.ciop.pl./1567.html.

[9]  Sheila Pantry Associates Ltd. [on-line]. [dostęp 29 września 2003]. Dostępny w World Wide Web: http://www.sheilapantry.com/.

[10] OSH World. In Sheila Pantry Associates Ltd Badawczy [on-line]. [dostęp 29 września 2003]. Dostępny w World Wide Web: http://www.sheilapantry.com/oshworld/.

[11] Zob. przyp. 1.

Bibliografia

1. CIS Publications 2002. International Occupational Safety and Health Information Centre. Geneva: International Labour Office, 2001, s. 14.
2. CLEVENSTINE, E. The CIS Centres Network. African Newsletter on Occupational Health and Safety, nr 2, 2002, s. 28-31.
3. Fortieth Meeting of the National Centres, Vienna, 26 May, 2002. International Occupational Safety and Health Information Centre. International Labour Office, 2002, s.129.
4. SZCZEPANOWSKA, Barbara. Globalizacja informacji na przykładzie międzynarodowego systemu informacji o bezpieczeństwie pracy CIS. Przegląd Biblioteczny, nr 3, 2002, s.195-203
5. SZCZEPANOWSKA, Barbara. Międzynarodowe źródła informacji o bezpieczeństwie pracy - Biblioteka Międzynarodowej Organizacji Pracy. Bezpieczeństwo Pracy, 2003, nr 3, s. 10-12.
6. SZCZEPANOWSKA, Barbara. Międzynarodowe źródła informacji o bezpieczeństwie pracy - witryna internetowa Międzynarodowego Centrum Informacji CIS. Bezpieczeństwo Pracy, 2003, nr 7, s. 21-23.

Systemy informacji naukowej - międzynarodowy system informacji o bezpieczeństwie i higienie pracy CIS / Barbara Szczepanowska// W: Biuletyn EBIB [Dokument elektroniczny] / red. naczelny Bożena Bednarek-Michalska. - Nr 9/2003 (49) październik. - Czasopismo elektroniczne. - [Warszawa] : Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich KWE, 2003. - Tryb dostępu: http://www.ebib.pl/2003/49/szczepanowska.php. - Tyt. z pierwszego ekranu. - ISSN 1507-7187