Dorota Otwinowska
Dział Rękopisów Biblioteki XX. Czartoryskich w Krakowie

Niemieckie serwisy WWW dla bibliotekarzy

World Wide Web - to obecnie najszybciej rozwijająca się i najbardziej popularna usługa Internetu. Ogromna ilość stron liczona obecnie na miliony, powoduje jednak informacyjny chaos, a co za tym idzie, trudność w dotarciu do interesujących i solidnych informacji. "Tradycyjne" narzędzia jak wyszukiwarki^[1] czy katalogi oferowane przez największe portale, mimo że wciąż udoskonalane, stają się niewystarczające. Również "branżowe" przewodniki w formie drukowanej, pojawiające się raz po raz na rynku księgarskim, stają się mało przydatne i bardzo szybko dezaktualizują się ze względu na szybko rosnące zasoby "światowej pajęczyny". Coraz częściej pojawia się postulat tworzenia nowych oraz udoskonalania istniejących tematycznych serwisów, które stanowiąc niejako sieć w sieci, pomogą dotrzeć do konkretnych informacji. Dla środowisk bibliotekarskich, również w Niemczech, sprawa ta jest oczywista i staje się sprawą nadrzędnej wagi. Świadczyć o tym mogą kolejne konferencje, podczas których omawia się powstające projekty^[2]. Uczestnicy, zwracając uwagę na ogromną wartość takich serwisów, wymieniają m.in.: przyspieszenie dostępu do informacji, współtworzenie zasobów informacyjnych, podniesienia jakości informacji, łatwość komunikacji w środowisku bibliotekarskim. Serwisy służą pomocą zarówno przy realizacji celów merytorycznych (szkolenia, wdrażanie standardów jakościowych etc.), jak i realizacji wspólnych projektów (np. konsorcja). Celem nadrzędnym jest nieograniczony, a jednocześnie możliwie najprostszy dostęp do zasobów poszczególnych bibliotek, poprzez tworzenie tzw. wirtualnych katalogów, które pozwalają na wyszukiwanie jednocześnie w bazach danych, kilku katalogach centralnych poszczególnych krajów i międzynarodowych (zapoczątkowane m.in. poprzez utworzenie Karlsruhe Virtueller Katalog^[3]). Pierwszym krokiem do stworzenia idealnego przewodnika po Internecie są serwisy tworzone przez duże biblioteki oraz konsorcja bibliotek, w których zamieszczane są wszelkie informacje przydatne bibliotekarzom: aktualności; zbiory linków umożliwiające dostęp do wielu baz bibliograficznych, czasopism, wydawnictw, instytucji oraz katalogów centralnych i katalogów poszczególnych bibliotek; informacje dotyczące kształcenia i dokształcania zawodowego.

Bibliothek & Information Deutschland (BID) http://www.bideutschland.de

Strona niemieckiego stowarzyszenia bibliotekarskiego zawiera szczegółowe informacje o stowarzyszeniu (członkowie, organy, statut, publikacje oraz informacje dla członków). W głównym menu znajdziemy aktualności bibliotekarskie, informacje dotyczące prawa autorskiego oraz informacje dotyczące fundacji Karl-Preusker-Medaille (statut, aktualności) i przyznawanych przez nią literackich nagród (zasady, listy nagrodzonych). Zawiera też informacje o dwóch szerszych projektach: Lost Art Internet Database - wspólny projekt wszystkich landów niemieckich, celem jego jest zbieranie wszelkich informacji o dobrach kulturalnych utraconych podczas II wojny światowej, oraz Biblioteki 2007^[4] - mający na celu dyskusję dotyczącą roli i przyszłości bibliotek jako instytucji kulturalnych w społeczeństwie informacyjnym. Na stronie znajdują się linki do bibliotek i niemieckich instytucji kulturalnych działających na świecie.

Gemeinsamer Bibliotheksverbung (GBV) http://www.gbv.de

Strona związku bibliotek kilku landów: Bremy, Hamburga, Meklemburga, Dolnej Saksonii, Szlezwika-Holszteina i Turyngii; zawiera liczne linki do katalogów on-line, serwisów wyszukiwawczych, baz danych różnych bibliotek oraz instytucji kulturalnych na całym świecie. Korzystanie z nich jest częściowo ograniczone, dostęp mają tylko członkowie GBV. Na stronie głównej znajdują się aktualności dla bibliotekarzy. W serwisie nazwanym GBV Bibliotheken znajdują się linki do wszystkich bibliotek związkowych wymienionych landów, zaś w tzw. Wichtige Links - linki do stron różnych instytucji, organizacji i katalogów z całych Niemiec oraz bardzo przejrzysty przegląd niemieckich związków bibliotek według układu topograficznego^[5].

Berufsverband Information Bibliotek e.V. (BIB) http://www.bib-info.de

Strona organizacji bibliotekarskiej, powstałej w 2000 r. z połączenia Związku Bibliotekarzy i Asystentów (VBA) oraz Związku Bibliotekarzy Dyplomowanych Bibliotek Naukowych (VdDB)^[6]. Zawiera informacje o związku (członkowie, kontakt z władzami centralnymi oraz odpowiedzialnymi w poszczególnych landach, komisje, międzynarodowe organizacje, z którymi współpracuje, aktualności dla członków dotyczące działalności bieżącej, a także kształcenia i dokształcania oraz publikacje). Strona zawiera także tzw. Fundgrube Internet, który jest przejrzystym przewodnikiem po stronach WWW dla bibliotekarzy, dotyczącym różnych aspektów zawodowego życia (począwszy od adresów instytucji aż po humor)^[7].

Service fur Bibliotheken (ekz) http://www.ekz.de

Serwis stworzony przez komercyjną firmę zajmującą się zaopatrzeniem bibliotek we wszelkie produkty i potrzebne materiały, od mebli aż do oprogramowania komputerowego. Strona zawiera oprócz informacji o firmie i o ofertach handlowych, bardzo profesjonalnie przygotowany serwis dla bibliotekarzy. Znajdziemy tu wszelkie potrzebne informacje: aktualności, nowości na rynku, oferty dotyczące kształcenia itp. Strona nazwana Links zawiera linki do bibliotek, instytucji, księgarń, instytucji zajmujących się kształceniem, fachowych czasopism oraz stron pokrewnych dziedzin^[8].

Zentral und landesbibliothek Berlin http://www.zlb.de

Strona domowa biblioteki. Oprócz informacji dotyczących samej biblioteki znajduje się tam strona nazwana Linksammlungen^[9]. Umożliwia przeszukiwanie bazy linków kierujących do stron ze wszystkich dziedzin wiedzy z całego świata, możliwej do przeszukiwania zarówno według słowa kluczowego, jak i według tematycznego spisu.

Deutscher Bibliotheksverband e.V. (dbv) http://www.bibliotheksverband.de

Strona stowarzyszenia bibliotek różnych landów, istniejącego od 1991 r. Zawiera informacje o związku (aktualności, cele i zadania, członkowie i współpracownicy, krótka historia, informacje o zarządzie oraz kontakt, sekcje i komisje działające w ramach organizacji, akty prawne, publikacje oraz adresy kontaktowe do odpowiedzialnych w poszczególnych landach itd.). Strona główna zawiera aktualności dla bibliotekarzy, porady dotyczące prawa autorskiego, informacje statystyczne, a także projekty planowane przez DBV i w kooperacji z innymi organizacjami, m.in. interesujące projekty dotyczące bibliotek on-line, prowadzone z Fundacją Bertelsmana, oraz projekt Bibliotek 2007, prowadzony z BID. Wśród wspólnych projektów znajduje się link do strony Niemieckiej Biblioteki Internetowej (Deutsche Internet Bibliothek^[10]). Strona ta - jak informują twórcy - zawiera obecnie 5646 linków i ma być praktycznym przewodnikiem po Internecie. Oferuje możliwość wyszukiwania zarówno poprzez słowa kluczowe, katalog i podkatalogi tematyczne, jak i poprzez wysłanie zapytania na podany adres e-mailowy.

Bibliotheksservice-Zentrum Baden-Würtemberg (BSZ) http://www.bsz-bw.de

Strona centrum serwisowego obejmującego biblioteki południowych Niemiec (Badenii, Wirtembergii, Palatynatu, Zagłębia Saary i Saksonii), podległego Ministerstwu Nauki. Celem utworzenia go było stworzenie jednego katalogu on-line, grupującego 1200 bibliotek, muzeów i archiwów. Zawiera, oprócz informacji dotyczących centrum (aktualności, publikacje, adresy kontaktowe etc.), dostęp do zintegrowanego katalogu bibliotek członkowskich, stronę nazwaną Bibliothekangebote, na której znajdują się linki do katalogów bibliotek z pozostałych landów zgrupowanych w konsorcja, ułożone w przejrzysty, topograficzny sposób oraz linki do katalogów centralnych z całego świata. Znajdują się tu również opublikowane akty prawne oraz artykuły i prace dotyczące szeroko pojętej tematyki katalogu i katalogowania. Strona BSZ oferuje również linki do fachowych bibliografii, katalogów, baz danych, elektronicznych czasopism oraz księgarń z całego świata i z różnych dziedzin. Bibliotekarze znajdą tu branżowe aktualności, przydatne w pracy (m.in. bibliografie, bazy danych i recenzje) oraz informacje dotyczące kształcenia i dokształcania.

Przypisy

[1] Wyszukiwarka internetowa Google została rozszerzona o narzędzie Google Scholar, które ma na celu ułatwienie dotarcia do udostępnianych w Internecie publikacji naukowych: Google Scholar [on-line]. [dostęp 9 stycznia 2005]. Dostępny w World Wide Web : http://scholar.google.com; w ostatnim czasie zawarta została umowa pomiędzy Google a bibliotekami uniwersytetów: Michigan, Stanford, Harvard, Oxford i Nowojorskiej Biblioteki Publicznej, o udostępnieniu swoich zbiorów w zdigitalizowanej formie: Interia.pl [on-line]. [dostęp 9 stycznia 2005]. Google przeszuka biblioteki. Serwis "Internet". Dostępny w World Wide Web: http://internet.interia.pl/cyb/pse/news?inf=572241.

[2] ŻMIGRODZKI, Z. 91 Zjazd Bibliotekarzy Niemieckich "Biblioteki - portalami wiedzy globalnej" (Bielefeld, 2-5 kwietnia 2001 r.). Przegląd Biblioteczny 2001, z. 4, s. 365-368; Światowy Kongres IFLA w Berlinie, 1-9 VIII 2003 r.: Weltkongress Bibliothek und Information: 69. IFLA Generalkonferenz und Ratsversammlung Bibliothek als Portal: Medien - Information - Kultur. In IFLA International Federation of Library Associations and Institutions [on-line]. [dostęp 9 stycznia 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://www.ifla.org/IV/ifla69/index-g.htm; Bibliografia artykułów i materiałów z konferencji IFLA w Niemczech z lat 1996-2003: Deutschsprachige Artikel zur IFLA 2003 Berlin Konferenz. In IFLA International Federation of Library Associations and Institutions [on-line]. [dostęp 9 stycznia 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://www.ifla-deutschland.de/de/ifla_in_deutschland/ifla_2003_berlin.html; FICHER, E. Aktualne kierunki rozwoju bibliotekoznawstwa w Niemczech. Wykład wygłoszony w IINiB UJ. In Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UJ [on-line]. [dostęp 9 stycznia 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://bilon.miks.uj.edu.pl/goscie/fisher/ernst1.htm; Profesjonalna informacja w Internecie: projektowanie i realizacja serwisów, dostęp, jakość, etyka, własność intelektualna. Materiały z międzynarodowej konferencji. Kraków, 31 maja - 1 czerwca 2004 r. [on-line]. [dostęp 9 stycznia 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://bilon.miks.uj.edu.pl/konfer/pI/index.html.

[3] Karlsruher Virtueller Katalog KVK. In Universitatsbibliothek : Universitat Karlsruhe (TH) [on-line]. [dostęp 9 stycznia 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://www.ubka.uni-karlsruhe.de/hylib/en/kvk.html.

[4] Bibliothek 2006 [on-line]. [dostęp 9 stycznia 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://www.bibliothek2007.de.

[5] GBV - Karte der deutschen Bibliotheksverbünde [on-line]. [dostęp 9 stycznia 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://www.gbv.de/du/wlink/wlink-karte.shtml.

[6] HUN, H.P. Eine Einführung in das Bibliothekswesen der Bundesrepublik Deutschland. In Deutsches Bibliothekinstitut [on-line]. 2000 [dostęp 9 stycznia 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://www.dbi-berlin.de/dbi_pub/einzelpu/thun_ein/thu_01.htm.

[7] Fundgrube Internet. In Berufsverband Information Bibliothek [on-line]. [dostęp 9 stycznia 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://www.bib-info.de/komm/knt_neu/fundgrub/fundgr.htm.

[8] EKZ [on-line]. [dostęp 9 stycznia 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://www.ekz.de/1706.html.

[9] Linksammlungen [on-line]. [dostęp 9 stycznia 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://linksammlungen.zlb.de.

[10] Deutsche Internet Bibliothek [dostęp 9 stycznia 2005]. Dostępny w World Wide Web: http://www.internetbibliothek.de/index_user.jsp.

Niemieckie serwisy WWW dla bibliotekarzy / Dorota Otwinowska// W: Biuletyn EBIB [Dokument elektroniczny] / red. naczelny Bożena Bednarek-Michalska. - Nr 2/2005 (63) luty. - Czasopismo elektroniczne. - [Warszawa] : Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich KWE, 2005. - Tryb dostępu: http://www.ebib.pl/2005/63/otwinowska.php. - Tyt. z pierwszego ekranu. - ISSN 1507-7187