Felieton prowadzącego

Drodzy Czytelnicy,

co dzieje się z polską książką od ponad dziesięciu już lat? Jakie są konsekwencje przywrócenia wolności słowa i wolności gospodarczej? Książka stała się towarem, podlegającym normalnym regułom rynku gospodarczego. Z najwyższych miejsc na księgarskich listach bestsellerów, na które dostaje się po umiejętnie przygotowanych promocjach, spada do koszyków w hipermarketach, sprzedawana na wagę na równi z przecenioną odzieżą. Czy możemy to zaakceptować? Czy wolno, czy "wypada" godzić się z takim stanem rzeczy środowiskom zawodowym, pracującym na co dzień z książką traktowaną jako dobro kultury?

Składamy na Państwa ręce numer EBIB-u, poświęcony jednemu z najważniejszych zagadnień dla naszego zawodu - analizie sytuacji książki w Polsce. Jeden numer biuletynu nie może - naturalnie - wyczerpać tematu, w najmniejszym stopniu nie rości sobie do tego pretensji.
Pragniemy jedynie zwrócić uwagę Państwa na istotę zjawiska, którego jesteśmy świadkami. Na naszych oczach, w ciągu ostatnich lat, książka - niekwestionowany wytwór kultury duchowej - poddana zostaje prawom procesu gospodarczego. Prywatyzacja wydawnictw i ich walka o przetrwanie, bankructwo księgarń, tworzenie się nowych struktur dystrybucyjnych, to tylko kilka przykładów przemian, którym książka podlega i z którymi musi się zmierzyć, bowiem mogą one stanowić zagrożenie dla jej przyszłości.

Swoimi obawami o losy polskiej książki, o powstrzymanie procesu upadku czytelnictwa, dzieli się z Państwem Andrzej Nowakowski, prezes Polskiej Izby Książki i jednocześnie dyrektor wydawnictwa Universitas. W rozmowie dla Czytelników EBIB-u wymienia drugie, po nieuchronnych przemianach cywilizacyjnych i gospodarczych, wielkie niebezpieczeństwo dla rozwoju książki: jest nim brak właściwego mecenatu państwa, brak dostatecznego wsparcia w postaci mądrej systemowej polityki edukacyjnej i kulturalnej. O tym środowiska bibliotekarskiego przekonywać nie trzeba, warto natomiast zastanowić się nad możliwościami efektywnej dla książki współpracy branży wydawniczo-księgarskiej z bibliotekami, co prezes Polskiej Izby Książki wyraźnie zapowiada.

Po tym "lżejszym" w formie wprowadzeniu do tematu, proponujemy Państwu dwa obszerne opracowania autorów, reprezentujących najpoważniejsze w Polsce ośrodki badań nad książką. Łukasz Gołębiewski, człowiek-instytucja, związany z Rzeczpospolitą oraz Biblioteką Analiz, wybrał dla Czytelników EBIB-u fragmenty swojej najnowszej książki "Rynek książki w Polsce 2001". Witold Adamiec i Barbara Kołodziejczyk opracowali dla Państwa wyniki badań Instytutu Książki i Czytelnictwa Biblioteki Narodowej. Warto te teksty przestudiować uważnie, dają bowiem, wzajemnie się uzupełniając, gruntowny przegląd sytuacji na polskim rynku książki.

Zamieszczone po artykułach cztery prezentacje mają przybliżyć Państwu kilka zjawisk bardzo charakterystycznych dla współczesnego rynku książki. Znajdziemy tam opis działalności wydawnictwa szczególnie zasłużonego w dziedzinie opracowywania fachowej informacji dotyczącej książki; zapoznać się też możemy z doświadczeniami przedstawicieli: księgarni internetowej, księgarni "taniej książki" oraz firmy dystrybucyjnej.

Rubryka "Badania, teorie, wizje" ma już swoją tradycję, przedstawia teksty nie związane bezpośrednio z tematem całości numeru. Warto jednak zauważyć, że artykuł Agnieszki Zych, opisujący katalogi księgarskie XVIII wieku, odbiega od naszego tematu jedynie zasięgiem czasowym. Po informacje aktualne prosimy sięgnąć do "Komunikatów", "Warto wiedzieć", a także do "Listu do redakcji".

Zagadnienia związane z rynkiem książki z pewnością pojawiać się będą jeszcze na łamach EBIB-u. Liczymy na Państwa uwagi i zainteresowanie tematem, będziemy wdzięczni za pytania i sugestie.

Jadwiga Wielgut-Walczak
Redaktor prowadzący numeru

 
Felieton prowadzącego [Dokumet elektroniczny] / Jadwiga Wielgut-Walczak. - Warszawa : KWE SBP. - EBIB : 2001 nr 28 . - Tryb dostępu : ebib.oss.wroc.pl/2001/28/felieton.html